Bir 29 Şubat’ı daha geride bıraktık. Dünyada bugüne, “fazladan bedavaya çalışıyoruz” gözüyle bakanlar olduğu gibi, fırsat bilip “telafi günü” ilan edenler de çıktı. İhracatçımız ise, çalışmak fırsattır deyip, telafi bulanlardan oldu. Zira 2016 Şubat’ındaki işgünü sayısı -denk düşüp de- bir önceki yıla göre 1 gün fazla olunca, ihracata yıllık bazda ekstra bir kazanç geldi.
İşte söz konusu takvimsel güzellik, 1 Mart günü TİM’in ağzından aylar sonra çıkan pozitif ihracat gelişiminin de (%3,1), bir kısmını açıklıyor. Bununla birlikte, Şubat’ı takvim etkisinden arındırsak dahi, yıla girer girmez yaşadığımız o çift haneli düşüşü hatırladığımızda, ihracata nispeten bir toparlanma geldiği de hissediliyor. (Bu arada, Ocak TÜİK verilerindeki %22’lik inişte ciddi altın etkisi olduğunu not etmek gerek.)
Hal böyle olunca insan da, acaba ihracata bahar havası mı geldi diye ümide kapılıyor. Bakalım TİM ihracat verileri, 29 Şubat etkisinin yanı sıra, başka neler söylüyor?
ÇİFT HANELER GÖRDÜK
Bu amaçla ihracat verilerini incelediğimizde, Şubat ayında birçok pazarda olumlu gelişimlere şahit oluyoruz. Bunlar arasında, yaşanan artışa en çok katkı verenlere odaklanırsak da;
- En önde Almanya var. Geçen yılın aynı ayına göre dolar bazında %13,1 büyüme kaydeden Almanya pazarımız, ihracat hızımıza bu dönemde 1,3 puan destek çıkmış.
- Onu takip eden ülkeler ise, sırasıyla %46,7 ve %15,7 artış sergileyen Mısır ile İtalya. Onları da, Hollanda ve Fransa takip ediyor.
- Şu en etkili tabloya bakar bakmaz ilk alınan mesaj, Şubat döneminde Avrupa pazarının katkısının öne çıktığı. Zaten AB rakamlarına topluca baktığımızda da, 5,4 yüzde puanlık katkıyla, bölge kendini gösteriyor.
- Bölgeler bazında AB’yi, 1,5 puanlık destekle Afrika pazarı izliyor. Hakikaten, burada irili ufaklı bazı Afrika ülkelerine, 2 hatta 3 haneli artışlar dikkat çekmiyor değil.
JET ETKİ
Tabii bahar havasında, ara ara soğuklar da var. Hatırlayacağınız üzere; geçen ay “İhracatın Jeopolitik Kahrı” isimli yazımda, Irak ve Rusya’nın son keskin darbelerinden bahsetmiştim. Ocak ayında Irak’ta kısmi Habur, Rusya’da da jet etkisi yaşamıştık.
- Şubat ayına gelindiğinde ise, Irak’tan esen sert rüzgârın yumuşadığını görüyoruz. Önceki yıla göre %5,8 oranında gerileyen Irak verisi, ihracat gelişim hızımıza verdiği zararı 0,4 puana indirmiş. Habur gibi, güvenlik gibi, ekstra yeni risklerin belirmemesi durumunda, önümüzdeki aylarda da Irak pazarı normalleşmeye devam edebilir.
- Rusya’nın jet etkisi ise; malum, Habur gibi geçici değil. Nitekim olumsuz yansıma Şubat’ta da devam ederek, hızımıza 1,5 puan çelme takmış. Bu bağlamda, Rusya’dan 2016 payımıza düşen ekstra dargınlık etkisi, 2014’ten beri düşüşte olan pazardaki gelişimimizin normalleşmesine engel oluyor. İlişkilerde bir düzelme olmayacağını farz edersek, gelecek aylarda da benzer etkilerle karşılaşmayı bekleyebiliriz.
ÇELİK YİNE VURDU
Ortaklardan öne çıkanlar bu şekilde… Sektörler açısından bakacak olursak da;
- Şubat döneminde, sektörlerde ağırlıklı olarak pozitif görünümlere şahit oluyoruz. Yıllık gelişime en tatlı katkı ise, 2,7 puanla otomotiv sanayinden gelmiş. Otomotivi, kendi gibi çift haneli büyümeler sergileyen hazır giyim ve hububat-bakliyat sektörleri takip ediyor.
- Savunma sanayi ise, Ocak ayında olduğu gibi, Şubat’ta da güçlü büyümesiyle dikkat çekiyor: %41,4. Öte yandan, mobilya ve mücevher sektörlerimiz de, tabloda iki haneli gelişim hızlarıyla boy gösteriyor.
- Şubat ayında soğuk hava ise, özellikle çelik sektöründen esmeye devam ediyor. Hızımıza 1,8 puan ket vuran çeliği, -0,6 puanla fındık izliyor.
n Pazar ve sektör dinamikleri özetle bu şekilde olmakla birlikte, rakamların içinde gizlenen bir faktör daha var: Geçtiğimiz sene bu köşede bolca dile getirdiğim menfi Euro-dolar etkisinin yumuşamaları da, yavaş yavaş geliyor.
YA İTHALAT?
Öte yandan, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) da artık her ayın 2’sinde, TİM’den hemen sonra Şubat geçici verilerini açıklıyor. O verilerde merakla aradığımız ise, daha ziyade ithalat. Zira ithalat tarafında neler olduğunu görmek de, özellikle net ihracatın büyümeye ve cari açığa etkilerini gözlemlemek açısından mühim.
İşte GTB verileri de diyor ki;
- Şubat ayında ithalat, 2015’in aynı ayına göre %7,7 oranında gerileme kaydetmiş. Ve mevcut veriler, bu düşüşün enerjiyle dolu olduğunu gösteriyor. Mineral yakıtlar ve yağlar faslındaki keskin iniş seyri, Şubat ithalatındaki daralmanın da bayağı bir bölümünü açıklıyor.
- GTB verilerinde ihracattaki artış ise, %3,3… Ve hepsine bir arada bakıldığında, Şubat ayında dış ticaret açığı daralmaya devam ediyor.
Yılın gelecek ayları ise, ithalatın özellikle ilk yarıda enerjiden destek alarak zayıf kaldığı, ihracatın ise artık tir tir donmadığı bir görünümün ümitlerini taşıyor.
Yaza ise, henüz vakit var…
[Yeni Şafak, 4 Mart 2016]
