Analiz: OHAL’in İki Yılı ve Sonrası

Türkiye 15 Temmuz 2016’da FETÖ mensubu sivil ve askerlerin yönettiği, 251 insanımızın hayatını kaybettiği ve üç bine yakın insanımızın yaralanarak gazi olduğu bir darbe girişimi yaşadı. Bu girişimin yaşandığı tarihlerde Türkiye PKK ve DEAŞ terörü ile mücadele etmekte ve iç savaş yaşayan komşularından gelen tehditlerle uğraşmaktaydı. Darbe girişimi Türk milletinin cesareti ve Cumhurbaşkanı’nın liderliği ile bastırıldı ve 16 Temmuz sabahı darbe tehdidi atlatıldı. Ancak bu darbe girişiminin faili FETÖ’den kaynaklı tehditlerin ve diğer terör örgütlerinin saldırılarının kısa sürede bitmeyeceği ve uzun vadeli bir mücadelenin gerekliliği anlaşıldı. Bu sebeple olağan hukuk kuralları ile bertaraf edilmesi mümkün görünmeyen tehditlere karşı anayasal bir yöntem olan olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi.

Bu iki yıllık süre boyunca hem yürütme hem de yargı kararlı ve güçlü bir mücadele sergilemiştir. Bakanlar Kurulu otuz iki adet OHAL kanun hükmünde kararnamesi (KHK) çıkarmış, bunlarla devletin FETÖ’den arındırılması önemli oranda tamamlanmış ve terörle mücadelede gerekli acil tedbirler alınmıştır. Ayrıca yargı organlarının yürüttüğü darbe girişimini aydınlatan soruşturmalar ve davaların önemli bir kısmı bitmiş ve Yargıtay tarafından onanarak kesinleşen davalar olmuştur.

İki yılın sonunda devlet OHAL olmadan da terörle mücadeleyi yürütebileceği sonucuna varmış ve OHAL’i kaldırmıştır. Ancak OHAL’in kalkması terörle mücadelenin bittiği anlamına gelmeyeceği için OHAL sonrası gerekli yasal düzenlemeler TBMM’ye sunulmuştur. Bu düzenlemelerin amacı OHAL’i olağan döneme taşımak değil terörle mücadele mevzuatının güçlendirilmesi ve yeni gelişmelere uyarlanmasıdır. Dolayısıyla bundan sonraki süreçte de –OHAL kalk­masına rağmen– tüm terör örgütlerine karşı güçlü mücadelenin devam edeceği söylenebilir.

Bu analizde öncelikle Türk Anayasası’na göre OHAL, sonuçları ve işleyişi ele alınmış, neden ilan edildiği üzerinde durulmuş, ardından iki yıllık OHAL süresi boyunca alınan tedbirler ve yapılan işlemler değerlendirilmiştir. Son olarak OHAL sonrası dönemde terörle mücadelenin daha başarılı yürütülmesi amacıyla yapılacak düzenlemelere değinilmiştir.