Azerbaycan ordusu bir haftada hızlı olmasa da istikrarlı bir ilerleme kaydetti. Ermenistan’ın askeri olarak yapabileceği çok bir şey yok. Bu yüzden çatışmayı genişletmeye çalışıyor. Başta Rusya olmak üzere diğer ülkelerin sürece dahil olmasını istiyor. Bu sayede en azından ateşkes ilanı elde etmenin peşinde. Sivil hedefleri vurması da bundan. Gerçek cephede varlık gösteremediği için bu tür işlerle hedef saptırabileceğini düşünüyor.
Aliyev’in yaptığı açıklamalara bakarsanız, Azerbaycan kendinden emin. Ama bir yandan da çevre şartlarını gözetlemeye çalışıyor. Özellikle Rusya’nın takınacağı tavır önemli. Rusya şimdilik Paşinyan’ı zorlamaya devam ediyor. Belki de 5 bölgenin Azerbaycan ordusu tarafından özgürleştirilmesine kadar bekleyecek. Bir ikinci ihtimal ise Paşinyan’ın görevden uzaklaştırılması. Belki de bu süreç sırasında Ermenistan’da yumuşak bir darbe bile olabilir. İşte o vakit Rusya’nın tutumu hızla değişebilir.
Asıl hedef tabii ki tüm Karabağ’ın özgürleştirilmesidir. Bu nedenle bahsi geçen olaylar olmadan ne kadar ilerleme kaydedilirse iyidir. Bu da Azerbaycan’ın elini çabuk tutmasını gerektirir. Şimdilik askeri operasyon daha çok Karabağ’ın doğu bölgelerinde gerçekleşiyor. Operasyonu hızla güney ve hatta güneybatı taraflarına kaydırmak da bir seçenektir. Perde arkasına çok hâkim olduğumuzu söyleyemem. Rusya’nın görüşlerini doğal olarak Aliyev bizden daha iyi biliyordur. Bu nedenle operasyonun bu haliyle devam etmesi siyaseten daha doğru olabilir. Ama askeri olarak Azerbaycan’ın zamanla yarıştığını da söylemek lazım. Her kim ne zaman müdahil olacaksa bir oldubitti ile karşılaşması daha güvenli bir seçenek gibi duruyor. Sonuç itibariyle Azerbaycan’ın Rusya’yı tercih yapmaya zorlaması gerekiyor. Yeterli ilerleme sağlanabilirse çıta da ona göre belirlenmiş olur. Ama vakit uzadıkça Paşinyan’ın gitmesi ve yerine Rusya’ya daha yakın bir aktörün gelme şansı da artıyor.
Azerbaycan’ın önünde büyük bir fırsat var. Tabii ki acelecilikten kaynaklanan bir hataya sürüklenmemek lazım. Ama bu tür durumlarda da elinizi çabuk tutmanız gerekir. Hem askeri operasyonun ivmesini korumak hem de siyasi müdahalelere hazırlıklı olmak için mümkün olan en geniş arazinin en kısa süre içerisinde ele geçirilmesi ölçüdür. Etkisiz hale getirilen Ermeni kuvvet sayısından ziyade kontrol altına alınan bölgelerin hacmine bakmak lazım. Bu açıdan bir an önce batıya doğru sarkmak en iyi oldubitti gibi görünüyor.
[Sabah, 6 Ekim 2020]
