İsrail, Gazze’ye yönelik saldırısını devam ettiriyor, genişletiyor. Daha önceki Gazze saldırılarında olduğu gibi bu saldırıda da İsrail “saldırgan taraf”. İsrail üç İsrailli’nin kaçırılmasının faturasını Hamas’a kestikten sonra vakit kaybetmeden Hamas’la hem ateşkes hem de Gilad Şalit karşılığında yapılan takas anlaşması bozdu. Bunun üzerinde Gazze’den Hayfa’ya kadar olan bir menzilde İsrail’e roketler ateşlenmeye başladı. Saldırının kronolojisi budur fakat geldiğimiz noktada “kim başlattı?” sorusundan ziyade “İsrail’in bu katliamını ne durdurabilir?” sorusu daha anlamlı bir soru.
Bu İsrail’in uzun süredir aradığı bir fırsat. Bir taşla birisi siyasi diğeri askeri olmak üzere iki kuş vurma imkânına da sahip. İlk hedef Hamas’ın askeri yeteneklerini sıfırlamak. İsrail’in askeri bürokrasisi, senelerdir ve özellikle geçen seneki Gazze saldırısından beri Gazze’ye yönelik uzun soluklu bir operasyon yapılması çağrısında bulunuyordu. Son Gazze saldırısında Tel Aviv ve Kudüs’e yaklaşan Hamas roketleri, can kaybına sebep olmasa da İsrail’de tehlike çanlarını çalmıştı. Artan menzil karşısında İsrail, tek alternatifinin Gazze’ye yönelik bir saldırı olduğunu düşünüyor.
HEDEF FİLİSTİN UZLAŞISI
Buna ek olarak geçtiğimiz haftalarda kurulan Filistin Ulusal Uzlaşı Hükümeti de İsrail için bir baş ağrısı. Uluslararası camiadan az da olsa destek görmesi, hem Filistinlilerin ortak bir cephe kurması açısından hem de Hamas’a meşruiyet kazandırması açısından İsrail için istenmeyen bir durum. Bu sebepten üç İsrailli’nin kaçırılma haberi gelir gelmez İsrail, Milli Uzlaşı Hükümeti’ni hedef tahtasına oturttu ve hükümetin uluslararası toplumdaki imajını zedeleye yöneldi.
İsrail’in 2. kanalının yaptırdığı ankete göre Gazze operasyonuna İsrail kamuoyundan destek %91. Kara harekâtı tartışmalı olsa da Gazze’ye saldırı konusunda Netanyahu hükümetine verilen açık çek söz konusu. Hem askeri-siyasi getirileri hem de halk desteği İsrail’i saldırı konusunda kararlı, ateşkes konusunda da isteksiz kılıyor.
Peki İsrail’in ateşkes konusundaki bu isteksizliğini ne değiştirebilir? Ya İsrail yukarıda anlatıldığı şekilde istediğini alacak ya da ateşkese zorlanacak.
İsrail’in Hamas’ın askeri kapasitesini sıfırlaması mümkün değil. İstediğini alması için Hamas’a verdirdiği zaiyat miktarından tatmin olması, bunun için de operasyonu zamana yayarak sürdürmesi lazım. Bu seçenekte savaşı durdurma inisiyatifi tamamen İsrail’in elinde. Bu durumda İsrail kendi başlattığı savaşı istediğinde kendi bitirecek. Filistinlileri de özne yapan bir seçenek ise İsrail’in ateşkese zorlanması.
İSRAİL’İ ATEŞKESE ZORLAMAK
İsrail meşruiyete ve hukuka önem veren bir ülke olsa idi uluslararası baskıyla bir ateşkese zorlanabilirdi. Fakat İsrail’in hukuk tanımazlığı ve ABD’nin Gazze ve Hamas konusunda İsrail ile aynı frekansta olması bunu zorlaştırıyor. Bu sebepten iş yine Hamas ve Gazzeli diğer gruplara düşüyor.
İsrail’i Gazze’de bu kadar umarsız yapan sebeplerden birisi Gazze dışındaki topraklarda kendi vatandaşlarının güvenliğini koruyabildiği inancıdır. Gazze’den gelen roketlerin resmi açıklamalara göre %90’ı Demir Kubbe isimli hava savunma sistemi tarafından imha ediliyor. Muhtemelen oran daha düşüktür ama bu da Demir Kubbe’den kurtulan roketlerin İsrail’e zarar vermediği gerçeğini değiştirmez. Bu sebepten Hamas ve diğer Gazzeli grupların önünde dört seçenek kalıyor: Ya tek taraflı ateşkes ilan edecek ve İsrail’in katliamı durdurmak için “tatmin noktasına” ulaşmasını bekleyecekler. Ya Gilad Şalit benzeri bir esir alma olayına imza atacak ve esiri ateşkes için koz olarak kullanacaklar; ya savaşı İsrail’in içlerine taşımak suretiyle savaşın maliyetini İsrail için büyütecekler ya da kara harekâtında İsrail’e bir hezimet yaşatacaklar.
İsrail ve Hamas arasındaki askeri dengesizlik ve bölgesel konjonktür (özellikle darbeci Mısır idaresi), Hamas’ın İsrail’i Gazze’de ateşkese zorlayabilme imkânını azaltıyor. O halde savaş nizami ve gayri nizami olarak ne kadar İsrail’in içerisine girerse İsrail’in verdiği zaiyat ve hesap etmesi gereken dinamiklerin sayısı o kadar artacak, Filistin ateşkes konusunda bir özne olacak ve İsrail saldırıyı yeniden değerlendirmek zorunda kalacaktır.
