Perspektif: Ekonomik Girişimcilere Dair Kara Listeleme Sistemi

Birleşmiş Milletlerin kara listeleme sistemi hangi amaçlar için oluşturuldu? Kara listeleme sisteminin temel problemleri neler? Kara listeleme sistemi hangi suiistimallere kapı aralıyor?

Bu çalışma, Birleşmiş Milletlerin (BM) ekonomik girişimcilere dair kara listeleme sisteminin hukuki açıdan detaylı bir kritiğinin yapılması amacı ile kaleme alınmıştır. Ağırlıklı olarak ABD tarafından desteklenen “teröre karşı küresel savaş” sürecinde uluslararası terörizme destek veren kişi ve kurumlara yönelik yaptırımlar uygulanması amacıyla ortaya konan kara listeleme sistemi, bu doğrultuda tutarlı ve sağlıklı bir hukuki mekanizma oluşturulmaması açısından eleştiri konusu olmuştur. Çalışmamızda, kara listeleme sisteminin nasıl ortaya çıktığı ve uluslararası hukuk ve ulusal hukuk açısından ne gibi sonuçlar doğurduğu incelenmiştir. Çok özet bir şekilde ifade edecek olursak, BM sistemi içinde ortaya konulan kara listeleme sistemi, temel insan hak ve hürriyetleri açısından ağır ihlaller doğurmuş ve bu husus ulusal mahkemeler ve AB yargı mercileri tarafından eleştirilmiştir.

Bu çalışmada, mercek altına alınan ve öneri olarak ortaya konulan hususlar şu şekilde özetlenebilir: Hukuki altyapısı ve insan hakları etkileri yeterince değerlendirilmeden derme-çatma bir biçimde kurulmuş olan BM kara listeleme sistemi, sebep olduğu hak ihlalleri ve doğurduğu uluslararası krizler sebebiyle çeşitli şekillerde reforme edilmeye çalışılmıştır. Bütün reform çabalarına rağmen kara listeleme sisteminde temel hak ve hürriyetler açısından sağlıklı bir rejim ortaya konamamıştır. Uluslararası hukukun her daim kendini yenileyen ve gelişen yapısı, bu tür yeni kurum ve kavramların zuhur etmesini kolaylaştırmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise, gelişen uluslararası hukuk kavramlarının analiz ve eleştirileri sağlıklı şekilde yapılmadan mevzubahis kavramlar ya da kurumlar üzerinden nihai çıkarsamalar yapmanın hukuki açıdan tehlikeli olacağıdır. Kara listeleme sisteminin altyapısı, yargısal denetim açısından kuvvetlendirilmeli ve kişilerin kendilerine yöneltilen isnatlarla alakalı kanıt niteliğindeki belgelere ulaşmaları kolaylaştırılmalıdır. Ayrıca bu tür mekanizmaların ABD gibi küresel güçlerin kullanışlı dış politika entrümanları haline gelmelerine de engel olunmalıdır.

Etiketler: