SETA, Aile ve Gençlik Fonu Paneli Düzenledi

Cumhurbaşkanlığı kararıyla Resmi Gazete’de yayımlanan ve yeni evlenecek gençlere, 150 bin lira tutarında 2 yıl geri ödemesiz verilecek krediyle ilgili Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından Aile ve Gençlik Fonu paneli düzenlendi.

Çevrim içi düzenlenen panelin moderatörlüğünü Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Nursem Keskin Aksay gerçekleştirdi.

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Zehra Zeynep Sadıkoğlu, Aile ve Gençlik Fonu’nun amacının ailenin desteklenmesi, güçlendirilmesi, sosyal risklere karşı korunmasına yönelik kaynağın oluşturulması olduğunu söyledi.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) evlilikle ilgili yaptığı istatistiksel verileri paylaşan Sadıkoğlu, evlilik hızının 2021 yılında 8,35 iken 2022’de 6,75’e düştüğünü belirtti.

Sadıkoğlu, şunları kaydetti:

“Boşanma hızı ise tam tersi yönde 1,41’den 2,13’e yükselmiş. Ortalama hane halkı büyüklüğü de 2008’de 4 iken, 2022’de 3,17’ye düşmüş. Yani günümüzde evlilikler azalıyor, aileler küçülüyor, aynı zamanda daha kolay dağılabilir hale geliyor. Doğurganlık azalırken, kadınların anne olma yaşı yükseliyor. Daha geç yaşta daha az sayıda çocuğa sahip olmak tercih ediliyor. Doğurganlığın azalması demek nüfusun yaşlanması demek. Dolayısıyla yaşlanan nüfus ise aslında hem geçim hem de bakım açısından devletin yönetmesi gereken bir sürece de işaret ediyor. Dolayısıyla gençlik döneminde aile kurmanın, evliliği teşvik etmenin çok daha olumlu yönleri var.

Araştırmalarım sırasında, projeden faydalanmak isteyen çiftlerin aile hekim programı ve evlilik öncesi eğitim programından faydalanmaları bir koşul olarak bahsedilmiş. Bunun önemli olduğunu düşünüyorum. Çünkü Türkiye’de öne çıkan boşanma nedenlerine baktığımız zaman eşler arasında iletişim sorunları, ekonomik sorunlar, çocuklara ilgisizlik, farklı eğitim anlayışları, eşlerin köken ailelerinin aile içi meselelere müdahalesi, cinsel uyumsuzluk gibi nedenler ortaya çıkıyor. Maddi sorunları bir kenara koyarsak, bu eğitim programlarının diğer konulara katkı sunacağını düşünüyorum.”

– “Bu yaş aralığına uygun evlenen sayısı ortalama 350 bin kişi”

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bilal Coşan, sosyoekonomik statü arttıkça evlilik yaşının da yükseldiğini söyledi.

Fon için 18-27 yaş sınırının konuşulduğunu belirten Coşan, “2022 yılında 500 bin çift evlendi. TÜİK verilerine bakarsak 18-27 yaş aralığı çok tutarlı geldi bana. 2022 yılında ortalama annelik yaşı 29,2. İlk defa doğum yapan annelerin ortalama yaşı ise 26,8 yaş. Sadece ortalama ilk evlilik yaşından değil annelerin ilk ortalama doğum yaşı üzerinden bir sınırlamaya gidilmiş gibi. Arka planda birden fazla veri incelenmiş ve buradan bir yaş sınırlaması yapılmış gibi.” şeklinde konuştu.

Macaristan’da devlet tarafından benzer şekilde evlenenlere maddi destek verilen bir fon oluşturulduğunu anlatan Coşan, şunları söyledi:

“Yaş gruplarına bakıldığında, 18-27 yaş aralığı baz alındığında 2022 yılındaki evlenen oranını baz aldığımızda, ortalama 150 bin kişi evleniyor ve takribi 350 bin çift çıkıyor yılda. Yani bu yaş aralığına uygun evlenen sayısı ortalama 350 bin kişi diyebiliriz. Bir de talep edip etmeme meselesi var. Yaş konusunda erkeklerin ortalama evlilik yaşının altında bir sınır var. Erkeklerin yaş oranı 18-29’a çekilebilir. Eğer devlet doğurganlık artışını da istiyorsa, 2 yıl sonra ödeme meselesinde Macaristan bunu denedi. Eğer çiftler 2 yıl içinde bir çocuk dünyaya getirirse o borcun belli bir miktarından muaf oluyorlar.”

– “En büyük problem, borcu geri ödeme problemi”

Karzı Hasen Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Koca, vakıf olarak evlenecek gençlere borç verdiklerini belirtti.

Başvuran kişilerde, 33 yaş sınırı, ilk defa evlenecek olması ve borcu geri ödeyebilecek kabiliyetinin olması gibi şartları aradıklarını kaydeden Koca, “Sadece vakıf olarak insanlara borç vermiyoruz. Bir kooperatif mekanizması içinde çözdük biz bunu.” diye konuştu.

Koca, evlilik yardımından yararlanmak için 10 bin müracaat olduğunu ancak kaynak kısıtlı olduğu için 550 çifte borç verdiklerini aktardı.

En fazla 160 bin TL borç verebildiklerini belirten Koca, şunları söyledi:

“Burada en büyük problem, borcu geri ödeme problemi. Tabii toplumumuzun algılarından kaynaklanan bazı problemler var. Borç ödemeyle ilgili bazı problemler var. Biz bunu çok ciddi disipline ediyoruz. Kefil alıyoruz, senet alıyoruz, referans, findeks raporu, ödeyebilme kabiliyetini gösterecek evraklarını alıyoruz. Bir bankada olması gereken bir kredi komitesi gibi bir komitemiz var. Bütün evrakları dosya haline getiriyor. Ayrıca bu arkadaşlarımızla mülakat yapıyoruz. İstanbul’da yüz yüze, Anadolu’da ise internet üzerinde mülakat yapıyoruz. Bunun neticesinde bir rakam ortaya çıkıyor. Kişiye özel ödeme planı çıkartıyoruz. Standart bir ödeme planımız yok.”

[AA, 19 Aralık 2023]

Etkinliğin video kaydı için: