29 Ekim 2023’te Türkiye Cumhuriyeti Devleti yüz yaşını idrak edecek. Cumhuriyetimiz yüzüncü yaşına hem bölgesinde hem de dünyada ekonomik, sosyal ve siyasal olarak güçlü bir aktör olarak giriyor. Ancak bu durum, Türkiye Cumhuriyeti yeni yüzyılına hazırlanırken, hepimizin üstleneceği sorumluluğu daha da artırmaktadır. Söz konusu sorumluluk her alanda olduğu gibi yeni bir anayasanın yapılması için atılacak adımların da başlıca motivasyonunu oluşturmalıdır.
Darbe(ci) Anayasa Yapım Geleneği
19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda başlayan anayasa tartışmaları o günden bugüne farklı biçimlerde ve farklı aktörler tarafından sıkça dile getirilmiştir. Bu aktörler kimi zaman Osmanlı’da olduğu gibi Padişah’a muhalif bir grup (Genç Osmanlılar), kimi demokratik siyasetin temsilcileri kimi zaman ise 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile başlayan gelenekte olduğu gibi darbecilerden gelmiştir. Maalesef, Cumhuriyetimizin son elli yılının anayasal çerçevesi, bahsi geçen son aktör olan darbeci geleneğin hakimiyetine işaret etmektedir.
Darbeci anayasa yapım geleneği vesayete dayalı bir anayasal düzen tasarımı anlayışının da ana kaynağını meydana getirmiştir. 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile başlayan ve çeşitli bürokratik aktörlerin demokratik siyasal alan üzerinde etkili olma kabiliyetleri, 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası da (1982 Anayasası ile 2007’de gerçekleştirilen anayasa değişikliğine kadar Cumhurbaşkanlığı makamını da bu aktörlerin içine ekleyerek) devam etmiştir.
1961 ve 1982 anayasalarının yapım sürecine hakim olan antidemokratik karakter, her iki anayasanın millet desteğini almasını…
Devamını Kriter sitesinde okumak için tıklayın: Yeni Yüzyıla Yeni Anayasa ile…
