Hazırlayan
Uzmanlar
Mehmet Uğur Ekinci
Tunç Demirtaş
Ferhat Pirinççi
Talha Köse
Mahmut Alrantisi
Balkanlar
Afrika
Tunç Demirtaş
Uludağ Üniversitesi, SETA
Türkiye’deki cumhurbaşkanı seçimine yurt dışında ciddi manada ilgi gösterildi. Zira bu seçim Türkiye’nin iç politik süreci olmasına rağmen küresel jeopolitik bakımından birçok ajandayı da ilgilendirecek bir seçimdi. Türkiye’nin küresel oyun değiştirici rolü bağlamında gelecekteki yönelimleri ve dış politika tercihleri açısından önemli bir belirleyici olarak görülen bu seçim, Cumhurbaşkanı Erdoğan bağlamında Türkiye’nin liderlik yapısında ve politikalarında bir süreklilik sinyali olarak algılandı. Bu nedenle yabancı ülkeler Türkiye’nin iç politikasının ötesindeki etkilerini ve dış politika stratejilerini değerlendirmek için seçimleri yakından takip etti ve yoğun ilgi gösterdi.
Seçime ve sonuçlarına yoğun ilgi gösteren coğrafyalardan biri de Afrika’ydı. İlgi ile birlikte birçok Afrika ülkesi ve kıtada bulunan yerel halklar tarafından Türkiye’deki seçim sonuçları sevinç ve kutlamalarla karşılandı. Nitekim bu sevinç son yirmi yılda Türkiye tarafından Afrika ile kurulan dostluk köprülerinin somut bir ifadesi niteliğinde. Her ne kadar Afrika, coğrafi olarak Türkiye’ye uzak da olsa kıta ülkelerinin Türkiye’ye olan olumlu gönül bağı bu durumu ortadan kaldırmakta.
Bu minvalde seçim sonuçları belli olduktan hemen sonra ilk tebrik mesajını gönderen ülkeler arasında Somali’nin yer alması, Somali’nin Türkiye ile olan gönül bağının ve Türkiye’ye ahde vefasının en büyük göstergelerinden biridir. Ayrıca Burkina Faso’dan Madagaskar’a, Togo’dan Etiyopya’ya, Kenya’dan Gine Bissau’ya, Nijerya’dan Mali ve Senegal’e, Fas’tan Tanzanya’ya kadar onlarca Afrika ülkesinin lideri seçimin hemen ardından Erdoğan’ı aramış veya tebrik mesajları göndermiştir. Bu mesajlar seçim zaferini kutlamaktan öte ikili ilişkilerin geleceğine yönelik iş birliği konusunda duyulan heyecanı da yansıtmaktadır. Dolayısıyla Afrika ülkelerinin Türkiye’deki seçime yönelik ilgisi ve tebrikleri Türkiye’nin kıtadaki etkisini ve samimi ilişkilerini yansıtan önemli göstergeler olarak öne çıkmaktadır.
Afrika ülkeleri, Erdoğan’ın seçimdeki zaferini, Türkiye-Afrika ilişkilerinin daha da güçlenmesi ve iş birliğinin devam etmesi açısından olumlu bir şekilde değerlendirmektedir. Türkiye’nin Afrika’daki yardım projeleri, insani yardımları ve ekonomik iş birliği çabaları, Afrika ülkeleri arasında Türkiye’ye yönelik umut ve beklentilerin artmasına neden olmaktadır. Söz konusu kutlamalar Türkiye’nin iç siyasetinin sadece milli sınırlar içinde etkili olmadığını aynı zamanda Afrika ülkeleri gibi uluslararası aktörlerin de dikkate aldığı bir gerçeği yansıtmaktadır. Bir anlamda iç politika ve dış politika ayrımı ortadan kalkmıştır. Erdoğan’ın liderliğinin, Türkiye’nin sadece iç politika sürecini etkilemediği aynı zamanda küresel anlamda karizmatik liderliğinin tescillendiği ve Ankara’nın yürüttüğü insani dış politikanın kamu diplomasisi açısından uluslararası alanda beğeni ve destek topladığı da görülüyor. Bu durum özellikle gelişmekte olan ülkeler ve zorluklarla mücadele eden coğrafyalar nezdinde Türkiye’nin model bir ülke olma konumunu ve “Türkiye’nin Türkiye’den büyük olduğunu” ortaya koymaktadır. Ayrıca tüm bu konular “Türkiye Yüzyılı” söyleminin sadece Türkiye’yi ilgilendiren bir vizyonu içermediği de açıktır. Afrika halkları da bu vizyonun kendileri için ne kadar önemli olduğunun farkındadır. Buna binaen Türkiye’nin Afrika ülkeleri ile ortaklıkları ve iş birliklerinin önümüzdeki beş yıl boyunca da soru işaretleri olmadan devam etmesi beklenmektedir. Türkiye’nin Afrika’da yürüttüğü iş birliği çabaları ve Erdoğan’ın seçim zaferi, Türkiye-Afrika ilişkilerinin daha da güçlenmesine ve ortak çıkarların korunmasına katkı sağlayacaktır.
Türk Devletleri
Ferhat Pirinççi
Uludağ Üniversitesi, SETA
Cumhurbaşkanı seçim sonuçları dünyanın farklı ülkelerinde ilgiyle takip edildi ve şüphesiz bu ilginin en fazla olduğu ülkelerden bazıları Türk devletleriydi. Türk devletlerinin ilgisini temelde seçim öncesi ve sonrası dönem olmak üzere iki boyutta ele almak mümkün. Seçim öncesi dönemde Türk devletleri yönetimleri ve halkları bir yandan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeniden seçilmesini arzu ediyordu. Zira Erdoğan yönetiminin devamı gerek Türk dünyasındaki gerekse ikili ilişkilerdeki olumlu ivmenin devam edeceği anlamına geliyordu. Bu nedenle Türk Devletleri Teşkilatı’nın devlet başkanları 6 Şubat depremleri sonrasında dayanışma göstermek için Ankara’da yaptıkları olağanüstü toplantıda Cumhurbaşkanı Erdoğan’a net desteklerini bildirdiler.
Diğer yandan seçimler öncesinde bir kaygı durumu da söz konusuydu. Zira demokratik bir şekilde gerçekleşecek seçimlerde Erdoğan’ın kaybetme ihtimali, Türkiye’nin başta Azerbaycan olmak üzere Türk dünyasıyla ilişkilerini olumsuz etkileyeceği ve Türkiye’nin bölgeye ilgisinin azalacağı düşüncesi bulunmaktaydı. Bu minvalde düşünüldüğünde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimden zaferle çıkması gerek yönetimler gerekse halklar nezdinde Türk dünyasında büyük bir memnuniyet oluşturdu ve kutlamalar gerçekleşti. Nitekim seçim sonuçları Türkiye’nin bölgeye yönelik aktif angajmanının devam edeceğini ve Erdoğan’ın Türk dünyasının lokomotif ülkelerinden birisi olarak Türk devletleriyle ilişkileri geliştireceği ve derinleştireceğini teyit etmiş oldu. Ayrıca Türk devletleri üzerinde bireysel veya organize baskı kurmak isteyen aktörlere karşı Türkiye’nin desteğinin yanlarında olmaya devam edeceği herkes tarafından bir kez daha bilinir hale geldi.
Avrupa
Talha Köse
İbn Haldun Üniversitesi, SETA
Seçim sonuçlarının Avrupa’da karşılığını üç düzlemde ele alabiliriz. Birincisi Avrupa’daki Türk diasporası, Müslüman dünya ve Afrika diasporası. İkincisi Avrupa’da ana akım medya ve siyasetin etkisi altında Türkiye siyasetini ve Türk toplumunu takip eden çoğunluk toplumsal kesimi. Üçüncüsü de Avrupa’daki kamuoyunu belirleyenler ve karar alıcılar.
Şunu çok net söyleyebiliriz ki Avrupa’da diaspora toplulukları Erdoğan’ın yeniden cumhurbaşkanı seçilmesini olumlu karşıladılar. Bu topluluklar Avrupalı ırkçı, İslam düşmanı, baskıcı liderlere ve kurumlara tavır koyabilen Erdoğan figürüne sempati duymaktalar. Hatta Avrupa’nın birçok başkentinde ve büyükşehrinde Erdoğan’ın seçim zaferini kutladılar.
Ana akım Avrupalılar açısından ise Erdoğan’ın yeniden seçilmesi tam olarak anlaşılamadı. Bu toplumsal kesimler kendilerine sunulan olumsuz Erdoğan imajının Türk toplumunda da karşılık bulmayacağını düşünüyorlardı. Türkiye ve Erdoğan’a karşı son derece ön yargılı bilgi ağından etkilenen bu kesimler Erdoğan’ın seçim zaferine şaşırdılar.
Avrupalı karar alıcılar ise ikiye ayrılabilir. Enerji, güvenlik ve sanayi gibi alanlarda çalışan profesyoneller ve siyasetçiler, Türkiye’nin önemini anladıkları için yeni durumu hızlı bir şekilde kabullendiler. Ancak değerler üzerinden siyaset yapmaya çalışan ve popülist söylemi belirleyen siyasetçiler, aşırı sağcı ve aşırı solcu siyasi aktörler ise Türkiye’deki mevcut seçim sonuçlarına olumsuz yaklaştılar.
Şunu söyleyebiliriz ki Türkiye’deki demokratik sürecin yüksek bir katılım ve şeffaflıkla işletilmesi, seçimlerin Türk toplumunda önemli ölçüde kabul edilmesi ve dünyadaki siyasetçiler tarafından da olumlu karşılanması, Türkiye’ye dair yaklaşımların toplumsal kesimlerde de olumlu bir şekilde evrilmesine neden olacaktır. Bu süreç biraz kademeli bir şekilde devam edecektir. Ancak hem karar alıcılar hem de toplumsal kesimler mevcut tıkanıklığın sürdürülmesinin faydalı olmadığını gördükleri için Türkiye ile olumlu bir momentum yaşanabileceği öngörülebilir. Seçim sonuçları aynı zamanda Türkiye’ye ön yargılı yaklaşan toplumsal kesimlerin ve analistlerin kendi yaklaşımlarını revize etmelerine de neden olabilir.
Ortadoğu
Etiketler:
- Avrupa Araştırmaları
- Dış Politika
- Uzmanlar Cevaplıyor
- Yorum
- 14 Mayıs 2023 Türkiye Genel Seçimleri
- 14 Mayıs Dosyaları
- 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları
- 28 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı İkinci Tur Seçimi
- 28 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimi İkinci Tur Sonuçları
- Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)
- Afrika
- Almanya'da Aşırı Sağ
- Altılı Masa | CHP-İP-SP-DP-GP-DEVA Partilerinin Siyasi İttifak Oluşumu
- Avrupa
- Avrupa’da Aşırı Sağ
- Balkan Devletleri
- Balkanlar
- Bölgesel Aktörler | Küresel Aktörler
- Bosna Hersek
- Cumhur İttifakı
- Diaspora
- Filistin
- Mehmet Şimşek
- Mescid-i Aksa
- Millet İttifakı
- NATO
- Ortadoğu
- Recep Tayyip Erdoğan
- Seçim İttifakı
- SETA
- SETA Çalışmaları
- SETA Uzmanları Cevaplıyor
- Siyasi İttifak
- Siyasi Partiler
- Somali
- Türkiye Yüzyılı
- Uluslararası Göç ve Mülteciler