Hukukun üstünlüğünü esas alan gelişmiş demokrasilerde yargının yeri nedir? Koruduğu değerler nelerdir? Türkiye’de yargı bu açıdan ne durumdadır?
SETA PANEL
Oturum Başkanı:
Yılmaz Ensaroğlu
SETA Hukuk ve İnsan Hakları Koordinatörü
Konuşmacılar:
Ali Bayramoğlu, Yeni Şafak Gazetesi Yazarı
Mithat Sancar, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi
Vahap Coşkun, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi
Tarih: 9 Nisan 2010 Cuma
Saat: 16.00 – 18.00
Yer: SETA, Ankara
Toplumsal değişim ve dönüşüm süreçlerinde yargı makamlarının pozisyonu hayati derecede önemlidir. Tarafsız ve bağımsız işleyen ve adaleti temin etme hassasiyetiyle hareket eden bir yargı, hem değişimin daha az sancılı geçmesine hem de demokratik istikrarın daha kısa sürede tesis edilmesine katkı sağlar. İdeolojik öncülleri rehber edinen ve tarafsızlığı ve bağımsızlığından kuşku duyulan bir yargı ise değişim sürecindeki sıkıntıların daha da derinleşmesine neden olur.
Türkiye, önemli bir değişim ve dönüşüm sürecini yaşıyor; ancak yargı makamlarının bu süreci kolaylaştırıcı bir işlev gördükleri söylenemez. Çünkü yargı, kendisini siyasal konularda bir taraf olarak konumlandırıyor, bu nedenle de her daim toplumsal tartışmaların merkezinde bulunuyor. Yargının, demokratik ve hukuki değerlerin savunuculuğunu üstlenmemesi, hem halkın yargıya olan güveninin her geçen gün azalmasına neden oluyor hem de ülkenin içinde bulunduğu değişim sürecinin daha zor ve daha çatışmalı geçmesine yol açıyor. Yargı, neden toplumsal ve siyasal tartışmaların odağında bu kadar yer almaktadır? Hukukun üstünlüğünü esas alan gelişmiş demokrasilerde yargının yeri, rolü nedir ve koruduğu değerler nelerdir? Türkiye’de yargı bu açıdan ne durumdadır? TBMM’ye sunulan son anayasa değişikliği paketi, hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü ilkelerini gerçekleştirmeye ne ölçüde katkı sağlayabilir? Yapılmak istenen değişikliklerin ve ileri sürülen itirazların anlamı ve amacı nedir? SETA’nın 09 Nisan 2010 Cuma günü düzenlediği panelde, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Vahap Coşkun tarafından hazırlanan “Yargının Çıkmazı: Devlet mi, Adalet mi?” başlıklı SETA Analiz kamuoyuna açıklanmıştır. Daha sonra, Yeni Şafak gazetesi yazarlarından Ali BAYRAMOĞLU, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Mithat SANCAR ve Dicle Üniversitesi Öğretim Üyesi Vahap COŞKUN, yukarıdaki sorular etrafında SETA Analiz ve son anayasa değişikliği ile ilgili değerlendirmelerini katılımcılarla paylaşmışlardır. Konuşmacıların her üçü de mevcut anayasa değişiklik paketinin tek bir bütün halinde halkoylamasına götürülmesini sakıncalı bulduklarını anlatırken Bayramoğlu ve Sancar paketin, örnek olarak, ortak maddeleri bir araya getiren üç parça halinde halkın oyuna sunulmasını önerdiklerini açıkladılar. Bugünkü anayasa değişikliği çalışmalarının Anayasa Mahkemesi’nde iptal edilmesi ya da benzeri bir sonuçla önümüzdeki seçimlere gidilmesi durumunda 2011 seçimlerinin tam anlamıyla bir anayasa referandumu seçimi olacağını anlatan Coşkun, bugünkü yargının hukukilik değil yerindelik denetimi yaparak siyaset kurumunun alanını daralttığını ifade etti. Bugünkü sorunlarımızın çoğunun kökeninde 1961 Anayasası’nın olduğunu söyleyen Coşkun’a göre bu anayasanın temel özelliği genel oya ve genel oydan çıkan organlara karşı