Biden yönetiminin kapsamlı ve etkin bir Çin politikası oluşturmakta zorlandığı açık. Trump döneminde Çin’e sürekli baskı uygulayarak bu ülkenin alanını daraltmaya çalışan Washington, Biden döneminde hem rekabet hem iş birliği söylemiyle yola çıktı. ABD’nin Çin’le mücadele etmesi gerektiği konusunda her iki parti arasında genel bir uzlaşı olmasına rağmen somut ve etkin bir Çin politikası oluşturmakta zorlandığını görüyoruz. Dışişleri Bakanı Blinken’ın Çin ziyaretinin şubat ayında gerçekleşmesi bekleniyordu ancak ziyaretin ‘casus balonu’ gerginliği yüzünden ertelenmesi ilişkilerdeki kırılganlığın ve güvensizliğin bir göstergesi oldu. Blinken, ikili ilişkilerde bir süredir artan tansiyonu düşürmek ve ‘yapıcı’ bir ilişki çerçevesi çizmek amacıyla Çin’e gitti ancak somut bir sonuç elde ettiğine ilişkin bir işaret yok.

ABD doğal olarak Çin ile artık kaçınılmaz hale gelen hegemonya mücadelesini kendisine avantaj yaratacak şartlar altında vermek istiyor.

Avrupa siyasetinde Amerikan seçimlerinden sonra sanki yeni bir hava esecekmiş görüntüsü var. Merkel başta olmak üzere genel Avrupa siyasetini temsil eden kişi ve kurumlar çok doğal olarak Biden'ın seçilmiş olmasını memnuniyetle karşıladılar.

Trump döneminde ABD içine kapanıp uluslararası iş birliğini sınırlandırırken, Washington’un bu politikasını fırsata çevirmek isteyen Pekin yönetimi kendisini serbest ticaretin ve uluslararası kurumsal iş birliğinin savunucusu olarak gösterdi.

Çin’de en üst yasama ve danışma organlarının bir araya geldiği Ulusal Halk Kongresi'nde alınan kararlar ve verilen mesajlar, ABD-Çin hattındaki gerilimin daha da artacağının işareti.

Koronavirüs salgını öncesi uluslararası sistem nasıl bir karakteristiğe sahipti? Koronavirüs salgınının uluslararası sistemi etkileme potansiyeli var mı? Koronavirüs salgınıyla birlikte uluslararası sistemin şekillenmesinde rol oynayabilecek faktörler nelerdir? Uluslararası sistemin değişimine dair olası senaryolar nelerdir?

Rakamlara bakıldığında Çin'in istikrarlı büyümesinin sürdüğünü ve Afrika başta olmak üzere dünyanın farklı bölgelerinde daha fazla etkin olmaya başladığını söylemek mümkün. Ancak aynı rakamlar bize ABD ile Çin arasındaki askeri ve ekonomik gücün hala korunduğunu da söylüyor.

Gerçekten Çin bu virüsü belli bir müddet gizledi mi? Veya Trump'ın dediği gibi Dünya Sağlık Örgütü Çin'i korumak adına virüs hakkında yanıltıcı bilgilendirme yaptı mı? Bunların zaman içinde aydınlanabileceğini düşünebiliriz.

Bu kavga sadece Trump'ın atraksiyonu değil. Çok katmanlı bir kapışma var ortada. Her geçen gün ABD medyası ve düşünce kuruluşları Çin'in virüs politikasını ve propagandasını anlatan yorumlara yer veriyor. Pandemi ve sonrasındaki ekonomik krizin olası stratejik sonuçlarına odaklanıyor. Pekin'in "küresel liderliğe yürüyüşünün" alarm zillerini çalıyor. Bahsettiğim kaygının sadece Cumhuriyetçilere özgü olmadığı açık.

SETA Strateji Araştırmacısı Veysel Kurt, uluslararası sistemin KOVİD-19 karşısında yaşadığı kriz üzerine değerlendirmelerde bulundu.

Koronavirüs (COVID-19) salgını bütün dünyayı eve hapsederken ABD'nin böyle tarihi bir meydan okuma karşısındaki performansı hem Amerikan halkını hayal kırıklığına uğrattı hem de dünyayı şaşırttı. ABD'nin küresel problemlerde geri durmasına hala alışamayan ve bir şekilde uluslararası liderlik yapmasını bekleyen kitleler şaşkınlık içinde denilebilir. Mevcut acziyet tablosunun oluşmasında hem Amerikan kapitalizminin yapısal problemleri hem de 2000'lerden beri giderek küresel liderlik rolünden uzaklaşmasının etkili olduğunu söyleyebiliriz.

Koronavirüs nedeniyle yaşanan krizin dünya ekonomisini nasıl etkilediğine şahit oluyoruz. Ekonomiyi bu düzeyde etkileyen bir gelişmenin dünya politikası üzerinde de ağır etkilerde bulunması kaçınılmazdır. Şimdiden Avrupa Birliği üyeleri arasında, AB ile ABD ve ABD ile Çin arasında ne tür sorunlara yol açtığı görülüyor.

ABD Başkanı Donald Trump, göreve geldiği günden itibaren haksız rekabete neden olduğunu düşündüğü ticari anlaşmaların yanı sıra özellikle Çin'in kur politikalarına yönelik eleştirilerini birçok platformda dile getiriyordu.

SETA Ekonomi Direktörü Nurullah Gür, ticaret savaşlarının gölgesinde geçen G-20 zirvesinde Çin ve ABD arasında yapılacak görüşmeler üzerine değerlendirmelerde bulundu.

SETA Güvenlik Araştırmaları Direktörü Murat Yeşiltaş, ticaret savaşlarının önemli bir aktörü olan Çin’in küresel siyasetteki yükselişi üzerine değerlendirmelerde bulundu.

ABD’nin bu yeni çevreleme siyasetinin öncekilerden en önemli farkı, bu defa müttefiklerine yeterince değer vermemesi olarak göze çarpıyor.

Günümüz Türkiye'si panel serisinin beşinci ayağında Çin'deyiz. Yedi ayrı toplantıya katıldık. Türkiye'yi anlattık. Türkiye Çin ilişkilerini tartıştık.