Sosyal teorinin yaşayan en büyük isimlerinden olan Alman Sosyolog Jürgen Habermas, Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümü çalışmasında, kamusal alan fikrinin en önemli bileşeni olarak kitle iletişim araçlarını göstermektedir. Habermas’a göre kitle iletişim araçlarının (basının/gazetenin) 17. yüzyılda ortaya çıkması ile birlikte, burjuva kendi fikirlerini özgürce ifade edebileceği bir mecraya kavuşmuş ve siyasi iktidardan bağımsız tartışma alanları ve haber dolaşımı ortaya çıkmıştır. Önceleri kamusal alanda canlı bir tartışma olanağı yaratan gazeteler zamanla ticari kaygıları olan sınıfların sözcülüğünü yapmıştır. Kitle iletişim araçlarının kamusal olanı yönlendirmesi, örgütlerin piyasalardaki hakimiyetini iletişim araçları vasıtasıyla sürdürmeleri, “kamusal alanın yeniden feodalleştirilmesi” şeklinde kavramsallaştırılmıştır.
Yeniden feodalleşme
Habermas’ın yeniden feodalleşme olarak yorumladığı bu yeni durum etik ilkeler üzerinden uzlaşmaya, rasyonaliteye ve müzakereye dayalı kamusal alanın tahrip edilmesi anlamına gelmektedir. Gazetelerin ticarileşmesi ve piyasa güçlerinin bu alanı kontrol etmeleri, kamusal alanın dönüşmesi ve işlevini yitirmesine neden olan bir olgu olarak değerlendirilmiştir. Kamusal alan ve düşüncenin yayılmasında vazgeçilmez unsurlarından olan gazetenin zamanla kapitalist ticarileşme dalgasından etkilenmesi ve özel çıkarların egemenliği altına girmesi kamusal alanın adeta yıkıcı bir istilası (destructive invasion) olarak yorumlanmıştır. Ticarileşme ve tekel olma durumunun yarattığı bu durum, fikirlerin özgürce ifade edilebildiği bir araç olan medyanın kamusal alanın yaratılmasındaki etkisini de ortadan kaldırmaktadır. Sosyal teorideki kamusal alan tartışmalarına soluk getiren yeni internet teknolojilerinin yarattığı yapısal değişim, kamusal alanın yeniden canlandırılması ihtimalini söz konusu kılmıştır.
Demokrasi ve iletişim
Turuncu devrim, İran’daki Yeşil hareket, Occupy hareketleri, Arap İsyanları ve Gezi gibi toplumsal hareketlerde sosyal ağların etkin biçimde kullanılması kamusal alan tartışmalarının ivmesini artıran olaylar olmuş ve demokrasi ile iletişim araçları arasındaki pozitif ilişki yeniden kurularak bu bağlam üzerinden büyük ölçekli bir literatür ortaya çıkmıştır.
[Star, 9 Haziran 2019]
Etiketler:
- Dijital Medya
- Toplum ve Medya
- Yorum
- Batı Medyası
- Bot Hesaplar
- Dezenformasyon
- Dijital Medya
- Evgeny Morozov
- Fake Hesaplar
- Gündem
- Gustave Le Bon
- Hubert Dreyfus
- İktidar
- İran
- Jürgen Habermas
- Kamuoyu
- Kitle Psikolojisi
- Linç
- Manipülasyon
- Medya Manipülasyonu
- Muhafazakar Topluluk
- Sahte Kişiler
- Senkronize Manipülasyon
- Sosyal Medya
- Sosyal Medya Siyasetçiliği
- Sosyal Medya Yalanları
- Star Gazetesi
- Suni Gündem | Yapay Gündem
- Suni Kamuoyu | Yapay Kamuoyu
- Uluslararası Medya
- Yabancı Medya
- Yalan Haber | Fake News