Selin Bölme: “Barzani ve PKK Gerilimi Devam Edecek’

SETA Ortadoğu uzmanı Selin Bölme, Suriye’de yaşanan son gelişmelerle gündeme gelen Suriye’de özerk Kürdistan meselesini Yeni Şafak gazetesinden Murat Aksoy’a değerlendirdi.

Suriye’de 16 aydır süren çatışmalar sonunda Suriye’nin kuzeyindeki bazı ilçelerde kamu binalarına PKK’ya yakınlığı ile bilinen PYD (Demokratik Birlik Partisi) tarafından el konulması, Türkiye’de “Yeni bir Kürt devleti mi doğuyor”, “PKK, Suriye’de otonom bir yapı mı kuruyor” sorularının sorulmasına yol açtı. Suriye’de Kürtler arasında tek güç PYD olmadığı gibi tek etkili olan da PKK değil. Bölgede Kuzey Irak Bölgesel Yönetim Başkanı Mesut Barzani’nin de büyük etkisi ve rolü var. Söyleşi-Yorum’da bu tartışmaları SETA Vakfı Ortadoğu Uzmanı ve “Suriye’de Kim Kimdir” raporunu hazırlayan (Ufuk Ulutaş’la birlikte) Selin Bölme ile konuştuk.

Röportaj: Murat Aksoy

En sıcak gelişmeyle başlayalım, Suriye’nin kuzeyinde olan nedir? Batı Kürdistan’ın kurulması mı, yoksa başka bir sürecin başlangıcı mı? 

Suriye’nin kuzeyi ve kuzeydoğusu yoğun olarak Kürtlerin yaşadığı bir bölge. Özellikle Kürt Yüksek Konseyi’nin kurulmasının ilanı ve bu kuzey hat içinde şehirlerdeki kontrolün tek tek bu yönetime geçtiği haberleri dikkatleri birden bölgede yoğunlaştırdı. Aslında bölgedeki hareketlenme yeni değil, PYD bugünlerdeki ağırlığı nedeniyle en sık ismi dile getirilen parti olsa da Suriye’de Kürtleri temsil eden 14 kadar siyasi parti var. Bunlar tabii ki bizim anladığımız şekliyle siyasi partiler değil, Baas rejiminin izin verdiği ölçülerde hareket eden, bir siyasi partiden çok örgütlenme diyebileceğimiz oluşumlar.

PYD, Esed karşıtı gösterilere mesafeli duran hatta Esed’le işbirliğine giren parti olarak anıldı hep…

Dediğiniz gibi PYD, Esed karşıtı gösterilere ve muhalefete bir süre ciddi anlamda mesafeli kaldı. Oysa Kürtler Esed yönetimi altında en çok ezilen ve baskı gören kesimlerden biridir. Buna karşı muhalif yapılanmanın Kürtlere karşı politikasından emin olamadıklarından uzak durdular. Bir süre sonra Kürt gruplardan da muhaliflere katılanlar oldu. Bununla birlikte hatırlanırsa Suriye Ulusal Konseyi’ne dahil olan bu temsilciler hemen her toplantıyı terk etmişlerdir. En büyük tartışma Kürtlere hâlâ eşit statü verilmemesi üzerinde cereyan ediyordu. Süreçte PYD ve Suriye muhalefetine destek veren karşı Kürt gruplar arasında ciddi çatışmalar da oldu. Ancak Barzani’nin devreye girdiği süreçte bu pürüzler şimdilik aşıldı, kendi iç sorunları ertelenmiş durumda. Bir oluşum süreci yaşanıyor. Ayrılık veya “Batı Kürdistan” demek için erken ama Esed olsun olmasın burada özerk bir yönetim kurulabilir.

PYD’NİN ÖNÜNÜ ESED AÇTI

PYD bunu kendi gücüyle mi başardı?  

PYD için en örgütlü demek daha doğru olur. PKK ile yakınlığın da sağladığı bir avantaj bu. Bununla birlikte PYD dışında kalan tüm Kürt gruplarını aldığımızda çok daha büyük bir kitle var karşısında. Esed yönetimi kendi sıkışmışlığını rahatlamak için burada bir alan yarattı. Bunda da örgütlü olması ve bağları nedeniyle PYD’yi kullandı. Buradaki Kürt halkı üzerinde Kuzey Irak’ta Kürdistan Özerk Yönetimi’nin kurulmasının psikolojik etkisi de gözardı edilmemeli. Ama bu PYD’ nin kontrolü elinde tutacağı anlamına