Dünya, dün sabah Rusya Ukrayna savaşı haberleri ile uyandı. Rusya lideri Vladimir Putin, Ukrayna’nın doğusuna girdiğini açıklamasının ardından bölgeden peş peşe haberler gelmeye başladı. Rusya Ukrayna haritası üzerinde Rus birliklerin hızla ilerlediği görülürken Ukrayna lideri Vladimir Zelenski ise vatanlarını savunacaklarını duyurdu. Herkes son dakika gelişmelerine odaklanmışken SETA Kıdemli Araçtırmacısı ve Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Ferhat Pirinççi, yaşanan son gelişmelerle ilgili çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.
BUGÜNKÜ TABLODA DURUM NEDİR?
Rusya Ukrayna savaşını genel olarak değerlendirip, aslında yaşananların yeni bir şey olmadığından bahseden Pirinççi, “Bu durumun ortaya çıkacağı daha önceden belliydi. Rusya Donetsk ve Luhansk’a girdi. Ancak bu işgalin hazırlığı ayın 22’sinde yapılmıştı. Rusya’nın Ukrayna’daki temel amacı, Ukrayna’da kendisine bağlı ve kendi sözü ile kontrolünden çıkmayacak bir yönetim oluşturmak. Bu yönetimi oluşturmak için önce zorlayıcı diplomasiyi denedi ve askeri baskı yaptı. Ancak başarılı olamayınca karşımıza bugünkü gibi bir tablo çıktı” sözlerine yer verdi.
4 BOYUT VURGUSU
Bugün yaşananları 4 boyutta değerlendiren Pirinççi “Bu durumun Ukrayna, Rusya-ABD, uluslararası sistem ve Doğu Avrupa boyutu olmak üzere 4 boyutu var. Ukrayna’nın yapabileceği pek bir şey yok. ABD’nin dua etmesi Rusya üstünde bir caydırıcılık oluşturmaz. Ukrayna’ya çok ciddi askeri yardım yapılmıyor, bu da üllkenin elini kolunu bağlıyor. Her şey yapılsa bile Rusya’nın karşısında Ukrayna’nın dayanması oldukça zor. Ancak ellerinden geldiğince direneceklerdir” ifadelerine bulundu.
NATO DEĞERLENDİRMESİ
NATO’nun asker göndermemesini de değerlendiren Pirinççi, NATO’nun ilerleyen zamanlarda da asker göndermesinin olası olmadığını dile getirerek, “NATO artık Rusya varlığını çok daha ciddiye alacak, çok daha dikkatli olacaktır. Ama burada Ukrayna feda edilmiş durumda. ABD Ukrayna ile anlaşma yapıp gerekli yardımı yapsaydı, Ukrayna belki bugün bu derecede zor bir durumda olmayacaktı” ifadelerinde bulundu.
“UKRAYNA İLE SINIRLI KALMAYACAK”
Rusya’nın amacının Belarus gibi bir ülke yönetimini Ukrayna’da sağlamak olduğuna değinen Pirinççi, “Eğer Ukrayna öyle bir ülke olsaydı, Rusya Ukrayna’nın egemenliğine saygı duyardı. Ukrayna yönetiminden ve milliyetçiliğinden duydukları rahatsızlık nedeniyle bunlar yaşanıyor. Bu durum Ukrayna ile sınırlı kalmayacak. Çünkü Rusya son zamanlarda Batı ve ABD’ye karşı ciddi bir meydan okuma içinde. Özgüveni yüksek ve jeopolitik koşulları iyi değerlendiren hamlelerde bulunuyor” sözlerine yer verdi.
TÜRKİYE’NİN DURUMU
Türkiye’nin durumunu ve Boğazlar meselesini de değerlendiren Pirinççi, “Türkiye, bütün kozların elinde olduğunun farkında olarak denge politikası yürütmedi” sözlerine yer verip şöyle analizlerde bulundu:
“Durum net bir duruştu aslında. Kırım dahil olmak üzere Ukrayna’nın toprak bütünlüğü Türkiye tarafından kabul edildi. İstikrarsızlığın önlenmesi istendi. Rusya’nın bugünkü hamlesine karşı Türkiye yine net bir duruşlar yapılanı ‘kabul edilemez’ buldu. Türkiye uluslarası hukuk, saygı ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunmasına çağrı yapıyor. Bu açıdan denge politikası değil bu. Ancak Türkiye yaygara da koparmıyor, pratikte içini boş bırakmıyor. Ukrayna ile ciddi bir ilişki içinde ve yardımda bulunuyor. Ancak bunun Rusya ile ilişkilerini bozmasına da izin vermiyor. Boğazlar konusu ise şu anda abartılıyor. Boğazlar meselesi Türkiye’nin elinde bir kozdur ve ilelebet Türkiye’de olacaktır. Şu anda Montrö durumunu gündeme getirmenin bir anlamı yok. Bu ancak Türkiye savaşa girerse gündeme gelecek bir durumdur. Zaten Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı gemilerden değil daha çok kara harekatı olarak ilerliyor”
“RUSYA KIŞKIRTILDI MI?”
“Rusya kışkırtıldı mı?” sorusunu da yanıtlayan Fatih Pirinççi, “Böyle bir plan vardı evet, ancak kışkırtma durumu da var. Deyim yerindeyse ABD Ukrayna’yı da feda etti. Şu anda da başarmış durumda. Buna karşın NATO ve Avrupa’nın Rus tehlikesini görmesini sağladı” dedi.
[Sabah, Jülide İshakoğlu, 25 Şubat 2022]