İstikşafi Görüşmeler Süreci
İki ülkenin Doğu Akdeniz’deki deniz alanlarına dair son zamanlarda yaşadıkları gerginlik nedeniyle müzakerelerin yeniden başlatılması kararı alınmış gözükmektedir. Bu karar üzerine akla kaçınılmaz olarak gelen soru, geçmişten bu yana koşulların ne kadar değiştiği ve kapsamlı bir çözüm için ne kadar umut vadettiğidir.
Türkiye ve Yunanistan sorunlarla dolu uzun bir ilişkiler geçmişine sahiptir. Sorunların büyük bir kısmı Ege Denizi’nin adalarına, deniz alanlarına ve hava sahasına ilişkindir bu da devam etmektedir. 1923 Lozan Barış Antlaşması ve 1947 Paris Barış Antlaşması ile Ege Denizi’nin hukuki statüsüne ilişkin bazı hükümler ihdas edilmiş olmasına rağmen sorunlar tümüyle halledilememiştir. Söz konusu antlaşmaların hükümlerinden bazılarının yorumlanması ve uygulanması uyuşmazlıklara yol açarken diğer yandan Ege Denizi’nde iki ülkenin haklarına dair hususların tamamı uluslararası düzenlemelerle de çözülememiştir. Henüz bu sorunlar halledilmeyi beklerken son zamanlarda Doğu Akdeniz’de de deniz alanlarının sınırlandırılmasına dair uyuşmazlıklar yaşanmaya başlanmıştır. Doğu Akdeniz sınırlandırma sorunu da iki tarafın görüşmeler yapıp uzlaşma sağlamaları ile çözüme kavuşturulması gereken sorunlar arasına dahil olmuştur.
Ancak iki ülke sorunların çözümüne dair uzun bir müzakere geçmişine de sahiptir. 2000’lerin başına kadar iki ülke siyasi ortamın müsait olduğu ve görüşme ihtiyacının aciliyet gösterdiği dönemlerde sorunların çözümüne dair ikili görüşmeler gerçekleştirmiştir. Bunlar arasında Bern (Kasım 1976), Montrö (Mart 1978), New York (Ekim 1988) ve Madrid (Temmuz 1997) görüşmelerini zikretmek mümkündür. Şüphesiz ki ikili görüşmelerin en kapsamlı ve uzun süreli olanı kısaca “istikşafi görüşmeler” adıyla anılan görüşmeler süreci olmuştur. 12 Mart 2002’de Ankara’da yapılan ilk toplantı ile başlatılan bu süreç 2016’ya kadar 14 yıl boyunca devam ettirilebilmiştir. Nispeten olumlu ilişkilerin mevcut olduğu 2002-2005 arasında 34 tur görüşme gerçekleştirilmiş ancak 2005-2010 arasında süreç yavaşlamış ve yalnızca 8 tur görüşme yapılabilmiştir..