MHP ve Yerel Seçimler

MHP 2019 yılında ellinci kuruluş yıl dönümünü kutlayacak. 9 Şubat 1979 yılından itibaren Türk siyasetinde etkin bir parti. Türk siyasetindeki etkinliği çoğu zaman aldığı oy oranının da üstünde.

Kuruluşundan itibaren, 1997’de Alparslan Türkeş’in vefatına kadar aynı lider tarafından yönetildi. Türkeş’in vefatından itibaren neredeyse yirmi yıla yakındır da Devlet Bahçeli partinin liderliğini sürdürüyor.

Dolayısıyla “lider, teşkilat, doktrin” üçlemesinde, MHP’nin daha çok lider eksenli bir parti olduğunu söylemek mümkün.

Bunun yanında, hem Türkeş hem de Bahçeli döneminde MHP içinde azımsanamayacak bir düzeyde liderlik yarışının da olduğunu belirtmek gerekir.

Hatta bu yarışların bazılarında, Büyük Birlik Partisi ve İyi Parti örneklerinde olduğu gibi MHP’nin içinden yeni oluşumlar da çıktı.

MHP bugüne kadar seçim başarısı açısından tek başına hiç iktidar olamasa da 1970’lerde Milliyetçi Cephe Hükûmetlerinde ve 1999 seçimlerinin ardından üçlü koalisyonda iktidar ortağı olmayı başardı.

MHP 1969’da girdiği seçimlerden bu yana en yüksek oya, 17,9’luk bir oran ile 1999 seçimlerinde ulaştı. 7 Haziran 2015 seçimlerinde elde ettiği 16,2’lik oy oranı da elde ettiği en yüksek ikinci başarıdır.

MHP’nin Türkiye siyasetinde hem genel hem de yerel seçimlerde ulaştığı oy oranları, siyasi konjonktür ve Türkiye’nin söz konusu dönemde içinde bulunduğu şartlarla doğrudan ilgilidir.

Bu bağlamda, bir seçimden diğer seçime elde ettiği oy oranı çok dalgalıdır. Örneğin 1999’da yapılan genel (%17,9)  ve yerel (%17,1) seçimlerin her ikisinde de tarihinde elde ettiği en yüksek oy oranına ulaşırken; 2002’de yapılan bir sonraki genel seçimde (%8,4) yüzde 10 barajını geçememiştir.

Yine 1999 yerel seçimlerinde biri büyükşehir olmak üzere (Erzurum) toplam 20 ilde belediye başkanlığı seçimlerini kazanırken; 2004’te yapılan yerel seçimlerde yüzde 10,5 oy oranı ile sadece 4 ilin (Kastamonu, Niğde, Gümüşhane, Iğdır) belediye başkanlığını kazanabilmiştir.

Dolayısıyla MHP’nin hem yerelde hem de genelde seçim başarısını belirleyen en önemli etkenler, “siyasi konjonktür” ve diğer sağ siyasal partilerin seçim stratejilerinin ne olduğudur.

MHP’nin seçimlerde elde ettiği oy oranının düşük ya da yüksek olmasını belirleyen temel etken ise, MHP’nin seçim vaatleri, hizmet siyaseti ya da oluşturduğu yerel yönetim geleneği değildir. Daha çok MHP tabanının geçişkenlik gösterdiği alternatif parti ya da partilerin tutumudur.

Örneğin en yüksek oy oranına ulaştığı 1999 seçimlerinde, terörist başı Öcalan’ın yakalanması etkili olurken; en yüksek ikinci oy oranına ulaştığı 7 Haziran 2015 seçimlerinde (%16,2) PKK ve diğer terör örgütlerinin Türkiye’ye yönelik saldırılarını artırması etkili olmuştur.

Yine, 24 Haziran seçimlerinde oy tabanının büyük kısmını kendi içinden çıkan İyi Parti’ye kaptırdığı hâlde, barajın üzerinde oy almasını sağlayan önemli etkenlerden birisi 15 Temmuz sonrasında, devletin bekasına yönelik duruş üzerinden, AK Parti iktidarına ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a verdiği destektir.

MHP 2009 yerel seçimlerinde 9, 2014 seçimlerinde 8 ilin belediye yönetimini kazanmıştı.

AK Parti ve CHP bir şehirde seçimleri kazandıklarında uzun dönem aynı yerde seçimleri kazanmaya devam ediyorlar. Ancak aynı şeyi MHP için söylemek zor.

MHP “Gümüşhane” hariç, üç belediye seçimini arka arkaya kazandığı il yok. Aynı yerde son iki seçimi kazandığı il sayısı 7’dir.

Dolayısıyla yerel yönetim bağlamında MHP’nin bir belediyecilik geleneğinden bahsetmek zor.

Bu seçimlerde daha önce seçimleri arka arkaya kazandığı illerde üçüncü kez kazanması durumunda, MHP belediyeciliğinden bahsetmek mümkün olabilecek.

Şu an yerel yönetimi MHP’de olan illerde, İyi Parti faktörü önemli. Çünkü, MHP’nin o illerdeki geleneksel seçmenin bir kısmının, 24 Haziran’da olduğu gibi, İyi Parti ya da onun iş birliği yaptığı partiye yönelmesi durumunda, MHP mevcut belediyelerini kaybedebilir.

Dolayısıyla MHP açısından bu seçimlerin sonucu, kendi yerel yönetim geleneği ve hizmet belediyeciliği anlayışı üzerinden şekillenmeyecek.

Partiler arasındaki iş birliği ve ittifak kombinleri MHP’nin elde edeceği seçim sonucu üzerinde belirleyici olacak.

[Türkiye, 10 Kasım 2018]