Kriter’in Ekim Sayısı Çıktı: Dönüşen Dünyada Türkiye

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) bünyesinde hazırlanan Kriter dergisinin 61. sayısı çıktı.

Küresel sistem ciddi bir dönüşüm sürecinden geçiyor. Bu süreçte devletlerin ilişkilerini eski düzendeki gibi sürdürmesi her geçen gün zorlaşıyor. Mevcut sistemin temsil edildiği en önemli örgüt olan Birleşmiş Milletler (BM) dönüşüme ayak uyduramıyor ve ortaya çıkan sorunlar karşısında çaresiz kalıyor. Bu nedenle BM’ye yönelik eleştiriler her geçen gün artıyor.

Bu sayıda küresel sistemdeki dönüşüme dikkat çekerek BM’ye yönelik eleştirilere kapsamlı ve gerçekçi bir çözüm önerisi getiren Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile Eylül’de yayınlanan Daha Adil Bir Dünya Mümkün: Birleşmiş Milletler için Bir Reform Önerisi başlıklı kitabı hakkında konuştuk. Erdoğan, bu kitabı neden kaleme alma ihtiyacı hissettiğini, dünya siyasetinin karşı karşıya olduğu sorunları, BM’nin neden reforma tabi tutulması gerektiğini, nasıl bir reform önerisinde bulunduğunu ve Türkiye’nin bu noktadaki duruşunu Kriter okuyucuları için detaylı bir şekilde açıkladı.

– Sadece kendilerinin üstün olduğu bir uluslararası sistem tasavvuruna sahiptiler. Ancak öyle olmadı. Türkiye gibi yükselen güçler artık küresel siyasette ağırlığı olan bir oyuncuya dönüştü.

Cumhurbaşkanımız @RTErdogan @KriterDergi‘ye konuştu https://t.co/ozI71RVJSj pic.twitter.com/Q3BNz9TxfO

— Kriter Dergi (@KriterDergi) 6 Ekim 2021

Küresel sistem ve Türkiye’yi merkeze aldığımız dosyamızda, BM sisteminin yanı sıra uluslararası sistem ve Türkiye’nin konumu üzerinde durduk. Kemal İnat, “21. Yüzyılın Belirleyici Aktörleri Kimler Olacak?” sorusuna yanıt ararken, Murat Yeşiltaş BM sistemindeki krizi ele aldı, Muhittin Ataman ise uluslararası sistem krizinin dört farklı bağlamına değindi. Ferhat Pirinççi dönüşen sistemin özelliklerini ve Türkiye’nin buradaki konumunu değerlendirirken, Mehmet Akif Kireçci, BM sisteminde işlevsellik açısından nispeten iyi bir durumda olan UNESCO’yu kaleme aldı. Yücel Acer, uluslararası hukuk açısından yeni bir BM’ye ihtiyacın nedenlerini açıklarken, Berdal Aral BM’nin neden değişmesi gerektiğini hukuki-siyasi perspektiften yorumladı. Tunç Demirtaş ise Afrika’nın BM sistemindeki yerini kaleme aldı.

Dış politika dosyasında Yusuf Özhan, Anadolu Ajansı tarafından ifşa edilen Fransız istihbaratı ile DEAŞ arasındaki ilişkiyi ele alırken, Murat Aslan Türkiye’nin Afganistan politikasını değerlendirdi. Ahmet Uysal, Kuzey Afrika’da yaşanan gelişmeleri, Bilgehan Öztürk ise spesifik olarak Libya’daki son gelişmeleri Kriter için yorumladı. Cavid Veliyev de Türkiye-Ermenistan sınırının hangi koşullarda açılabileceğini değerlendirdi.

Siyaset dosyasında Nebi Miş 2023 seçimlerine doğru siyasetin temel dinamiklerini analiz ederken, Talha Köse Diyarbakır annelerinin terör örgütüne karşı cesur direnişlerini kaleme aldı. Türkiye’nin son dönemde önemle üzerinde durduğu konulardan birisi olan yapay zekayı Gloria Shkurti Özdemir, yakın bir dönemde açıklanan “Yapay Zeka Stratejisi” üzerinden değerlendirirken, Ahmet Alemdar başlı başına bir başarı hikayesi olan TEKNOFEST’i kaleme aldı. Bu sayımızda, Nur Özkan Erbay bir hibrit silah olarak tanımladığı bilgi kirliliği ve sosyal medya konusunu, Büşra Zeynep Özdemir Daşcıoğlu, küresel sistemin bir diğer önemli sorunu olan iklim krizini ve Türkiye’nin politikalarını değerlendirdi.

Ekonomi dosyasında Nurullah Gür manşet ve çekirdek enflasyon tartışmasına açıklık getirirken, Filiz Eryılmaz son dönemde ekonomide ana gündem maddelerinden birisi haline gelen gıda enflasyonunu nedenleri ve sonuçlarıyla birlikte anlattı.

Kitap tanıtım bölümünde ise iki kitabımız var. Gündeme damgasını vuran Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın kitabını ve muhtevasını Deniz Dede, SETA Vakfı tarafından yayınlanan Dünya Enerji Trendleri: Rezervler, Kaynaklar ve Politikalar kitabını ise Münevver Yüksel tanıttı.