Eski Başkan Donald J. Trump, Amerikan siyasi tarihinde birçok ilke imza attı. Bu hafta bu ilklere bir yenisinin eklenmesi yani tutuklanan gelmiş geçmiş ilk Amerikan Başkanı olma ihtimali gündeme geldi. Geçmişte birçok başkan skandallarla uğraşmış ve suç da işlemişti ama hiçbiri tutuklanma aşamasına gelmedi. Bill Clinton ön jüriye yalan söylediği için hakkında görevden alma süreci başlatılmış ancak oylamada aklanmıştı. Richard Nixon Watergate skandalı sonrasında başkanlıktan istifa etmek zorunda kalmış ve Başkan Ford tarafından affedilmişti. Trump için halihazırda birçok soruşturma ve dava devam ediyor ve kendisine af temin edecek bir Başkan da yok ortada. Manhattan Savcılığı’nın açmaya hazırlandığı davada salı günü tutuklanabileceğini söyleyerek taraftarlarına gösteri çağrısı yapan Trump, gerekirse 6 Ocak olaylarında olduğu gibi ateşle oynayabileceğinin sinyalini de vermiş oldu.
Trump muhtemel davayı cadı avı ve Savcı Bragg’i de Sorosçu ilan ederek kendine siyasi operasyon yapıldığını iddia ediyor. Kasım ayında 2024 seçimleri için adaylığını ilan eden Trump kumpas kurulduğunu ve küreselcilerin komplolarının kurbanı olduğunu savunuyor. Trump’ın tutuklamayla doğacak mağduriyetini siyasi avantaja çevirmek isteyeceği açık. Tutuklanma söylentileri sonrasında Manhattan Adliyesi önünde karşıt gösterici gruplar toplandı ancak şimdiye kadar Trumpçı büyük bir kalabalık sokağa dökülmedi. Tutuklanması ve sabıka kaydı için fotoğraf çektirmesinin yaratacağı görüntünün Trumpçı tabanda yeni bir mobilizasyon yaratması beklenebilir. Ancak hep güçlü ve kazanan imajını korumaya çalışan Trump’ın böyle aciz bir görüntüden siyasi kazanç elde etmesi kolay olmayacaktır.
Trump Organizasyonu’nun Mali İşler Müdürü’nü 2022 yazında vergi kaçırmaktan mahkûm ettirmeyi başaran Manhattan Bölge Savcısı Alvin Bragg, şimdilerde Trump’ın şirket kayıtlarında sahtecilik yapmasının üzerine gidiyor. 2016 Kasım seçimlerine bir ay kala Trump, porno yıldızı Stormy Daniels’ı susturmak için özel avukatının naylon şirketi üzerinden 130 bin dolar ödeme yaptırmıştı. Trump’ın başkan seçildikten sonra bu parayı avukatına geri ödediği de biliniyordu. Bu ödemenin seçim yaklaştığı bir dönemde bir skandalı örtbas etmek için yapılması itibariyle federal seçim kampanyası finansmanı yasalarını ihlal ettiği gündeme gelmişti. Ancak ödemenin eyalet bazında bir suç olmasına karşın kampanya finansmanı yasası ihlalinin federal bir suç olması savcının yetki kapsamıyla ilgili legal komplikasyon yaratıyor.
Manhattan Bölge Savcılığı bu iki suçu bir araya getirerek ödemeyi siyasi seçim kampanyasına bağış olarak yorumlamanın zorluğu yüzünden davayı rafa kaldırmıştı. Diğer bir deyişle eyalet bazında işlenen bir suçla federal bir suçu aynı davaya katarsa hakimlerin buna prim vermeyeceği yorumları öne çıkıyordu. Ancak Savcı Bragg bu iki suçu bir araya getirerek Trump’a dava açabileceğinin sinyalini ön jüriyi toplayarak verdi. Bragg, Trump’ın istediği takdirde ön jüriye gelip ifade verebileceğini söyledi. Bragg’in sus payı verme suçunu seçim finansmanı yasası ihlali suçuyla ilişkilendirmesi legal argüman anlamında bir ilk olacak. Dava mahkemelerden veya Yüksek Mahkeme’den dönebilir ancak dava açıldığında Trump’ın tutuklanıp ifadesinin alınacak olması başlı başına tarihi önem taşıyor.
Devlet veya asker tecrübesi olmadan Amerikan Başkanı seçilen ilk isimdi Trump. Realite şovmen ve iş adamı geçmişiyle başkanlık yarışına giren Trump, Amerikan tarihinin belki de en nitelikli ve tecrübeli başkan adaylardan biri olan Hillary Clinton’ı yenerek dünyayı şoke etmişti. Siyasi normlara aykırı hareket ve söylemleriyle gün aşırı skandallara imza atan Trump, siyasi sistemden yabancılaşan kitlelerin sesi olmayı vadederek başkan olmayı başardı. Clinton’ı da müesses nizamın adayı olarak kodlamayı başaran Trump, kitleleri bu nizamı yalnızca kendinin değiştirebileceğine inandırmıştı. Sistemin kendisi gibi zengin ve güçlü insanlar lehine hileli olduğunu itiraf etmekten çekinmeyen Trump, tipik siyasetçi formatının tamamen dışındaydı.
Eleştiri ve suçlamaların tam da sıradan bir siyasetçi olmadığı için yapışmaması, Trump’ın en büyük avantajıydı. Şimdilerde ise soruşturma ve davaların arkası kesilmiyor ve bu davaların birinde de tutuklanma aşamasına gelmiş görünüyor. Trump tutuklanırsa eski bir başkanın tutuklanması hiç kimsenin hukukun üzerinde olmadığı mesajını verecektir ancak bunun Amerikan siyaset kurumu açısından kalıcı sonuçları olacaktır. Amerikan siyasetinde başkanlara tanınan özel konumun sihri bozulmuş olacak, sabık başkanların kovuşturulmaması geleneği son bulacak, bundan sonra her başkana benzer davalar açılacak ve Trump’ın işine yarayan kutuplaşma derinleşecektir. Trump buradan da sıyrılmanın ve hatta siyasi avantaj elde etmenin yollarını arayacaktır ancak “kanun karşısında aciz görüntüsü” ne kendisi ne de Amerikan siyaset kurumu açısından hayırlara vesile olacaktır.
[Yeni Şafak, 24 Mart 2023]
