HDP Pazarlık Arayışını Hızlandırdı

HDP’nin iki eş genel başkanı 6’lı masa ile pazarlık siyasetini hızlandırdı. Bu siyasetin bir ayağı öneri içerirken diğer ayağı tehdit üzerine kurulu. Önce Pervin Buldan, partisinin cumhurbaşkanlığı seçimlerine kendi adayıyla gireceğini açıkladı. Daha sonra Demirtaş’ın ortak aday kapısının tümden kapanmadığını açıklamasından sonra diğer eş başkan Mithat Sancar, aday çıkarmanın amacının tanınma, müzakere ve pazarlık olduğunu şu cümlelerle netleştirdi: “Altılı masa adaylar çıktıktan sonra ‘Gelin açık konuşalım, müzakere yürütelim’ derse biz ‘Hayır’ demeyiz.” Meselenin tehdit boyutunu ise Eş Genel Başkan Yardımcısı Temel, 6’lı masaya “açtıkları kredinin sonuna geldiğini” belirterek gösterdi. Bu yaklaşım daha önce ifade edilen “Biz olmadan kaybedersiniz” söyleminin uzantısı.

***

Aslında HDP, 6’lı masa partilerine 2019 yerel seçimlerdeki katkılarını hatırlatarak “Gelin açık-şeffaf müzakere yapalım” çağrısını uzun süredir yapıyordu. Ancak İyi Parti’nin HDP ile birlikte görünmeme tercihi sebebiyle istedikleri sonuca ulaşamadılar. Bazı CHP’li siyasetçilerden gelen “HDP’ye bakanlık verebiliriz” görüşleri genel merkez tarafından yalanlanmak durumunda kaldı. HDP, 6’lı masanın aday rekabeti sürecinde dolaylı olarak etkide bulunarak Mansur Yavaş ve Meral Akşener isimlerinin elenmesinde etkili olduysa da bunun yeterli olmayacağı açık. 6’lı masanın yüzde 1’lik küçük partilerinin cumhurbaşkanı kadar yetkili pozisyonlar istediği bir ortamda yüzde 10’nun üzerindeki HDP’nin sadece marjinallikten kurtulma ve Demirtaş’ın hapiste olmasına eleştiri ile yetinmesi beklenemez. Bunlara ek olarak, Anayasa Mahkemesi’nin HDP’ye Hazine yardımını geçici bloke etmesine muhalefetten etkili bir ses çıkmaması HDP cenahını adayını açıklama aşamasına geçirdi. HDP, başörtüsü değişikliğine dair teklifi görüşmeyi reddederek AK Parti’ye de tepkisini koydu.

***

HDP’nin aday çıkarma kararı 6’lı masa karşısında elini güçlendiriyor. İster ilk turda müzakere ile adayını geri çekme ister pazarlığı ikinci tura bırakma anlamında olsun… HDP, beklediği müzakereyi yapamazsa bu 6’lı masa için ikinci tura kalmak demek. Cumhur İttifakı ise ilk turda kazanma şansına ağırlık verir. 6’lı masa destekçileri HDP kararıyla ikiye bölündü. Kimisi HDP katılımı olmadan seçimin ikinci tura kalacağını ve onu da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın alacağını öne sürerek 6’lı masayı daha cesur olmaya çağırdı. Kimisi ise HDP’nin Cumhur İttifakı’nın lehine bir karar aldığı yorumu eşliğinde HDP’yi “Otoriter rejim beş yıl daha devam mı etsin” söylemi ile eleştirdi.

***

“Adayımızı çıkaracağız” açıklamasının Kılıçdaroğlu ya da başka bir isme ortak adaylık desteği vermekten daha ileri bir amacı var. 2023 seçimlerinde iktidarın belirlenmesinde kendisi için büyük bir fırsat gören HDP, Demirtaş’ın hapisten çıkarılması ve kayyum uygulamasının sona erdirilmesi ile yetinmek istemiyor. Bu ikisinin yanı sıra HDP’nin beklentileri üç başlıkta özetlenebilir.

1. Açık şekilde ortak aday müzakeresi yapmak.
2. Kürtçe’nin anadil olarak kabul edilmesi ve yerel yönetimlerde özerkliğe varan yapılanma dahil bazı somut taleplerinin karşılanması.
3. İktidar paylaşımında yer almak.

Bu talepler HDP’nin Türkiye’yi “yeniden inşa etme” amacının CHP ve 6’lı masanın diğer bileşenlerinden çok daha radikal unsurlar içerdiğini gösteriyor. HDP’nin kapatılma davasının olası sonuçları şimdilik tam bir muamma. Partilerin siyasi hesaplarını zorlaştıran bir belirsizlik içeriyor. HDP kapatılırsa muhalefet bir yandan “demokrasi” eleştirisi yapar, diğer yandan CHP ve DEVA bu oylara talip olur. HDP’nin kapatılmaması durumunda pazarlığı daha yüksekten açması beklenir. Bu parti hakkındaki davanın nasıl sonuçlanacağı ittifak siyasetini yeni bir döneme taşıyabilir.

[Sabah, 10 Ocak 2023]