Türk savunma sanayiinin yüzyıllık gelişim serüvenini birkaç sayfada özetlemeye çalışmak elbet mümkün değildir. Lakin, bu seyirde belirleyici olan aktör ve faktörleri, kırılma dönemlerine göre sınıflandırıp makro düzey bir analiz yapmak, okuyucuya genel bir çerçeve sunması açısından yol göstericidir. Mevzubahis perspektiften hareketle, Türk savunma sanayiinin gelişim evrelerini i) 1923-1950, ii) 1952-1964, iii) 1964-1978, iv) 1980-1990, v) 1990-2002 ile vii) 2003-2023’ü kapsayan altı dönem üzerinden incelemek mümkündür.
İlk Adımlar
Birinci dönemin önemi, destansı bir kurtuluş mücadelesinin ardından yeni cumhuriyetin kurucusu olan Atatürk’ün, öz savunmanın yerli ve milli kaynaklarla karşılanması noktasında sergilediği bilinç ve teşviktir. Kuşkusuz bu farkındalığın oluşmasında; Osmanlı’dan devralınan “borçlu, hastalıklı bir vatan mirası”, büyük güçlerin yüzyıllık Sevr suikastı ile Birinci Dünya Savaşı’nın askeri teknoloji ve silahlanma yarışı üzerindeki dönüştürücü etkisi önemli rol oynamıştır. Bu nedenledir ki Atatürk, bir taraftan “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” ilkesiyle dış, güvenlik ve savunma politikalarında “barışçıl” bir retorik benimserken; diğer taraftan kara, hava ve deniz harp sanayiinin teşekkülünü, ülkenin siyasi, askeri, diplomatik ve ekonomik hak ve menfaatleri açısından elzem görmüştür. Hasılı Atatürk’ün talimatıyla İstanbul, Ankara ve Anadolu’nun çeşitli yerlerine dağılmış olan top mühimmathaneleri, silah tamirhaneleri, marangozhaneler ve fişek imalathaneleri 1921’de teşekkül ettirilen Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü (1950 itibarıyla MKEK’ye devredilmiştir) çatısı altında toplanarak; silah, mühimmat ve kimyasal madde fabrikalarının faaliyetlerine hız verilmiştir….
Devamını Kriter sitesinde okumak için tıklayın: Cumhuriyetten Günümüze Türk Savunma Sanayiinin Gelişimi
