Başkanlık Seçimi Tartışmaları

Medyanın yarattığı “derbi maçı” atmosferinde tıpkı o maçlarda olduğu gibi günlerce basın kuruluşları adayların tartışma programına nasıl hazırlandığı, nerede kampa girdiği ve hatta tartışmadan önce ne yediğini konuşturdu izleyiciye. 90 dakika süren tartışma sonrasında ise saatlerce süren programlarda siyasî yorumcular bir yandan kimin daha iyi iş çıkardığını ve strateji hatalarını tartışırken, uzmanlar ise adayların konuşmasındaki tartışmalı açıklamaları tekrar göstererek bunların doğruluğu ve geçerliliği üzerinde saatler süren münakaşalara girdi.

Adaylar da “oyun değiştirici” olarak gördükleri bu programlara oldukça ciddi hazırlanıyor. Tartışma takımları ve hazırlık tartışmaları yapılıyor. Obama tartışmalara, Massachusetts Senatörü John Kerry ile Romney ise Ohio Senatörü Rob Portman ile antrenman tartışmaları yaparak hazırlandı. Elli milyondan fazla Amerikalının ekranları başında takip ettiği bu tartışma, ikili arasındaki son maç değil. Adaylar bundan sonra iki tartışma programında daha karşı karşıya gelecekler. İlki iç politika üzerine yapılan programların ikincisinde adaylar hem iç politika hem de dış politika sorularını cevaplayacak. Üçüncü ve son tartışma ise dış politika ve ulusal güvenlik temelli yapılacak.

Çarşamba günü Colorado’nun Denver kentinde yapılan ilk tartışma büyük oranda Mitt Romney’nin üstünlüğüyle geçti. Adaylara özellikle dış borç, bütçe açığı ve oldukça tartışma yaratan sosyal güvenlik kanunu ile ilgili sorulan sorularda beklenmedik bir şekilde Başkan Obama’nın büyük oranda defansif kalması ve sorulara cevap verirken yaşadığı konsantrasyon sorunu Obama’nın gözlemcilerden düşük puan almasına sebep oldu. Romney ise her ne kadar kendi plan ve projeleriyle ilgili sorulara verdiği cevaplarda tatmin edici olmasa da Obama’nın ekonomik programını eleştirirken oldukça atak göründü. Tartışmanın kilitlendiği noktalardan biri Obama tarafından iki yıl önce yasalaştırılan ve yaz aylarında Anayasa Mahkemesi tarafından onaylanan Sosyal Sigorta Kanunu (Obamacare) ile yaşanan tartışma oldu. Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında devletin ekonomideki rolü ve federal devletin büyüklüğü temelli ideolojik bir tartışmanın alevlenmesine yol açan meselede Romney, Obama’nın yasalaştırdığı planı eleştirdikçe Obama ise planın daha önce Mitt Romney’nin Massachusetts’te uyguladığı planın benzeri olduğunu öne sürdü. Adaylar seçim konuşmalarında aylardan bu yana yönelttikleri eleştirileri bu sefer beraberken yapma fırsatı buldular. Bunun yanında kimin orta sınıfın dostu olduğu konusundaki polemikler sırasında Mitt Romney senelerin verdiği ekonomik birikim sayesinde jargonu rahat kullanıp ve idarecilik tecrübesinden örnekler verirken Obama’nın ise oldukça gergin ve sıkılmış görüntüsü dikkat çekti. Durumun Obama’nın aleyhine gelişmesi sırasında birçokları Obama kampanyasının seçim sürecinin başlamasından bu yana Romney’ye yaptığı suçlamaları gündeme getirmesini bekledi. Kamuoyu araştırmalarında seçmen üzerinde oldukça etkili olduğu görülen ve Romney’nin şimdiye kadar cevap vermekte zorlandığı Romney’nin gelir vergisi beyannamesini açıklamamış olması, bazı vergi cenneti adalarda para bulundurması, Bain Capital şirketinde yöneticilik yaparken yaptığı icraatları ve geçtiğimiz haftalarda medyaya sızmış olan Romney’nin Amerika’nın yüzde 47’si ile ilgili söylediklerinin hiçbirini Obama dile getirmedi. Obama’dan en azından biraz enkaz edebiyatı ya da ABD’deki otomobil endüstrisini nasıl kurtardığını anlatması beklenirken, o bunlardan da bahsetmedi. Bazılarına göre Obama, bu hamleleri sonraki tartışmalara özellikle de seçmenlerin soru soracağı ikinci tartışmada onların gündeme getirmesini beklemeyi tercih etti, diğerlerine göre ise Romney’ye oldukça zor zamanlar yaşatması beklenen bu meseleler daha sonraki tartışmalar için saklandı. Obama’nın danışmanlarına göre ise Obama, başkanlık makamına yakışır bir şekilde tartışmayı plan ve programlardan yapmak istedi ve dolayısıyla da bu tip polemiklerden uzak durdu.

KİM KAZANACAK?

Tartışmada Obama’nın neden beklenenin çok altında, Romney’nin ise beklenenden çok daha başarılı bir performans sergilediği ise hâlâ tartışma konusu. Obama’yı destekleyen bazı isimler Obama’nın “part time” bir aday olduğunu çünkü aynı zamanda başkanlığın gerektirdiği görev ve sorumlulukları yapmaya devam ettiğini, Romney’nin ise “tam zamanlı” bir aday olarak tartışma programına hazırlanmaya daha fazla zamanı olduğunu öne sürdüler. Bağımsız gözlemcilere göre ise durum Romney’nin Cumhuriyetçi önseçimler sırasında neredeyse 20 kez aynı şekilde tartışma programlarına katılmış olmasından kaynaklanıyordu. Obama, son kez böyle bir platformda 2008 seçimlerinde yer almış, Romney ise antrenmanlı bir şekilde Obama’nın önüne çıkmıştı.

Sebep ne olursa olsun, ilk tartışmada performans birçokları tarafından ‘bitti’ denen yarışın yeniden başlamasına sebep oldu. Son yapılan anketler, seçmenin yüzde 90’ından fazlasının kime oy vereceği konusunda kararını vermiş olduğunu ve yüzde 8 ile 10’u kadarının bu son bir ay içinde karar vereceğini gösteriyor. Obama’nın liderliğine rağmen oldukça başa baş geçen seçim sürecinde bu oran seçimlerin kaderini belirleyecek. Başka önemli gelişme ve kampanyalarda yol kazası olmaması durumunda bu tartışmalardaki performansları, adayların yüzde 10 için yapabilecekleri son hamle olma özelliği taşıyor.

Zaman (07.10.2012)