Anayasa teklifi, Komisyon’da yapılan müzakereler sonunda on iki maddesinde değişiklik yapılarak Genel Kurul gündemine geldi. Genel Kurul pazartesi gününden itibaren teklifi gündeme aldı ve görüşmeye başladı. 1982 Anayasası ve Meclis İçtüzüğü anayasa değişikliği konusunda karmaşık ve bazı yönleri ile tartışmalı bir süreç öngörmektedir.
Anayasanın 175/1. maddesi anayasa değişiklik tekliflerinin diğer kanunlardan farklı olarak Genel Kurul’da iki defa görüşüleceğini düzenler. Bu hükmün amacı, değişikliğin aceleye getirilmemesi ve konu üzerinde daha serinkanlı bir şekilde durulmasının sağlanmasıdır. Nitekim bu iki görüşme arasındaki 48 saatlik bekleme süresine parlamento hukukunda serinleme süresi adı verilmektedir. Aralarında iki günlük bekleme süresi bulunan bu iki görüşmede ikişer defa olmak üzere toplamda dört oylama yapılacaktır. Birinci görüşmede öncelikle teklifin tümü görüşülerek maddelere geçilip geçilmemesi oylanmaktadır. İçtüzüğe göre bu oylamada üye tamsayısının beşte üçü yani 330 kabul oyu zorunlu değildir, salt çoğunluk yeterlidir. Buna rağmen salı günü yapılan oylamada 338 oyla maddelerin görüşülmesine karar verilmiştir. Teklifin görüşülmesine geçme kararından sonra maddelerin her birisi teker teker görüşülür ve teker teker oylanır. Bu oylamada maddelerin kabul edilmesi için beşte üç çoğunluk aranır ancak İçtüzük bu orana ulaşmamış maddelerin reddedilmiş sayılmayacağını, ikinci görüşmede tekrar oylanacağını ve orada yeterli çoğunluğu alırsa kabul edilmiş olacağını belirtmektedir. Bu hafta içinde tek tek maddeler üzerinde yapılan oylamalarda hep 340’ın üzerinde kabul oyu çıktığı görülmüştür.
İki günlük bekleme sonrasında yapılacak ikinci görüşmede de iki ayrı oylama yapılacaktır. Önce maddeler tek tek oylanacak ve en son da tümü üzerinde oylama yapılacaktır. İkinci görüşmenin ilk aşamasında maddeler üzerinde görüşme açılmaz sadece değişiklik önergeleri görüşülür. Bu nedenle ikinci görüşmenin daha hızlı ilerleyeceğini söyleyebiliriz. Eğer var ise önergelerin görüşülmesi sonrasında her bir madde oylanır ve bir maddenin kabul edilmesi için beşte üç çoğunluk asıl olarak bu oylamada aranır. Beşte üç çoğunluğa ulaşamayan maddeler reddedilmiş olur. 2010 anayasa değişikliği sürecinde siyasi parti kapatma ile ilgili bir madde bu aşamada yeterli çoğunluğu alamayarak düşmüştü. En son olarak teklifin tümü üzerinde bir oylama yapılır ve teklifin tümünün kabulü için beşte üç çoğunluk sağlanması gerekir. İlk görüşme aşamasında maddelerin aldığı kabul oylarının sayısı, ileriki aşamalarda da teklifin zorlanmadan Meclis’ten geçeceğini göstermektedir. Bu durumda ocak sonuna doğru Meclis aşamasının tamamlanması ve nisan ayı içinde bir referandum ihtimali yüksek görünmektedir.
[Sabah Perspektif, 14 Ocak 2017]