Analiz: Yükseköğretimde Kalite Çalışmalarına Sistemsel Arayışlar

Günümüzde yükseköğretim kurumları hızla değişim gösteren dış çevrede ve rekabetçi bir yapıda faaliyet göstermektedir. Bu yapı yükseköğretim kurumlarının yönetimsel süreçlerini birtakım planlama ve değişim sürecine zorlamaktadır. Yükseköğretim kurumları yalnızca ulusal değil küresel bir rekabet ortamında da faaliyetlerini sürdürmektedir. Ayrıca toplumsal ve endüstriyel beklentiler her geçen gün artmakta ve değişmektedir. Bu değişim ve yeni beklentiler yükseköğretim kurumlarının yenilikçi kamu yönetimi yaklaşımını benimseyerek etkin ve sürdürülebilir yönetim uygulamaları geliştirmelerini zorunlu kılmaktadır. Yönetimsel gelişimi zorunlu kılan unsurlardan bazıları yeni finans kaynakları sağlama gerekliliği, bilgi ve tecrübelerin ticarileştirilmesi, ulusal ve uluslararası rekabet ve sıralamalarda üstünlük elde etmek şeklinde sıralanabilir.

Artan değişim ve beklentiler temelinde yükseköğretim kurumlarının kurumsal kaynak ve yeteneklerini etkin, verimli ve ekonomik bir biçimde kullanması beklenmektedir. Yükseköğretim kurumlarının dış çevresinde meydana gelen değişim ve beklentiler kurum içi mali, fiziki ve insan kaynaklarının etkin kullanımını zorunlu kılmaktadır. Ayrıca yükseköğretim kurumlarından kurumsal politika ve uygulamalarını topluma ve üst kurullara şeffaf ve hesap verebilir biçimde aktarması da istenmektedir. Yükseköğretim kurumlarında iç ve dış çevrede meydana gelen değişimlere uyum sağlayabilmek için kurum içi süreçlerin etkin takibinin yanı sıra değişimlere uyumlu kurumsal strateji ve politikaların geliştirilebilmesi ve tüm kademelerdeki çalışanların kurum hedefleri etrafında motive olmasını sağlayacak sistemlerin kurulması gerekmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu çerçevesinde kamu kurumlarında stratejik planlama odaklı performans yönetim ve bütçeleme sistemlerinin hukuki altyapısı oluşturulmuştur. Ayrıca 5018 sayılı Kanun’da kamu kurumlarının stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme yapmasının gereklilikleri de ortaya konulmuştur.

Bu analizde öncelikle yükseköğretim kurumlarında stratejik planlama ve performans yönetiminin faaliyet tabanlı sürdürülerek bütçe takip sisteminin kurulması için gerekli olan hukuksal ve rekabetçi dayanaklar ile yönetim süreçlerinde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Diğer yandan yükseköğretim kurumları için bir stratejik planlama ve performans yönetim sistemine dayanan yazılım ve veri tabanı odaklı bir model önerisi algoritmalar tasarlanarak sunulmuştur. Son olarak ilgili model üzerinden yükseköğretim kurumları için olası kurumsal politika önerileri ve faydalar irdelenmiştir…