AK Parti, Merkez Sağ ve Kimlik Siyaseti Tartışmaları

Yeni seçim yasası parti kimliklerinin, ittifak konumlanmalarının ve lider profillerinin yeniden tartışılacağı bir ortamı tetikledi. Her partinin artık kendi oyları ile milletvekili çıkaracak olması, muhalefetin ittifak hesaplarını yeni baştan ele almasını gerektiriyor. Bu itibarla, 6’lı masanın 27 Mart’taki toplantısının kamuoyundan sönük bir tepki almasının tek sebebi Ukrayna krizi değil. “Nasıl bir ittifak?” sorusu muhalefet için bugün düne göre daha kritik bir soru. Küçük partilerin CHP ve İP listelerinden ya da kendi aralarındaki bir parti üzerinden seçime girmesi ihtimalleri seçmenin yönelimleri açısından da değerlendirilmek zorunda. Genel başkanların her ay birlikte yuvarlak masada oturmalarının seçmenlerine ne kadar yansıyacağını henüz bilmiyoruz. Muhalefet partilerinin yetkilileri 2023 seçim senaryoları ve mühendislik formülleri hazırlamakla meşgulken siyaset yorumcuları merkez sağ, üçüncü ittifak ihtimali ve AK Parti’nin seçmen tabanının durumu üzerine argümanlar üretiyor.

***

Ukrayna krizinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sergilediği aktif diplomasinin Cumhur İttifakı’nın lehine bir ortam oluşturduğu aşikâr. Rusya gibi bir büyük gücün Ukrayna işgali üzerinden Batı ile kapışması ciddi sonuçlar üretiyor. Daha şimdiden, enerjide tedarik sorunu ve fiyatların artışı, hayat pahalılığı, gıda krizi, güvenlik alanındaki belirsizlikler, jeopolitik rekabetin hızlanması, savunma harcamalarının genişlemesi, küresel ekonomik düzeni etkileyecek ölçüde yaptırımlar ve milli paraların kullanılmasına geçiş çabası, güçlü liderliğe olan ihtiyaca işaret ediyor. Bu atmosfer kuşkusuz Erdoğan’a olan desteği güçlendiriyor. Ancak 2023 seçimlerine hâlâ 14 aylık bir süre var. Ve seçimin sonuçları dış politika-ekonomi-iç siyaset denkleminde belirlenecek. Ne Cumhur İttifakı ne de 6’lı masanın bu dönemde seçim açısından kendini garantide görebileceği yerde ve zamandayız. Çok dinamik ve polemik dolu bir seçim dönemi bizi bekliyor.

***

Siyasi partiler, seçmen tabanlarını genişletmek için kıyasıya rekabet halinde olacak. Bu rekabetin sadece ittifaklar arası değil ittifaklar içi de olması pekâlâ olası. CHP helalleşme söylemiyle sağdan oy alma peşinde. İP, kendisini merkez sağın partisi haline getirmek için milliyetçi kimliğinin getirdiği sınırlamalardan kurtulmakla meşgul. SP, GP ve DEVA ise hem CHP ya da İP listesinden Meclis’e girmek hem de AK Parti’den seçmen koparabilmek için meşrulaştırıcı söylemler üretmeye çalışıyor. İşte bu ortamda yeni bir merkez sağ tartışması başladı. Amacı AK Parti’nin son on yılda ideolojiyi öne çıkararak merkez sağ olma özelliğini kaybettiğini ileri sürmek. Bu tartışmayı yapanlar AK Parti’nin kitle partisi olmaktan uzaklaşarak kimlik (hayat tarzı) partisine dönüştüğünü ve öteki duygusu güçlü dindar-muhafazakâr seçmen tabanına sıkıştığını iddia ediyorlar. Bu argümanın hem İP hem de küçük partilere oy akışını arzuladığı açık.

***

Yirmi yıllık AK Parti iktidarı Türk siyasetini çok boyutlu olarak dönüştürdü. Klasik sağ ve sol ayrımı önemini yitirdi. İslami hassasiyetlere sahip AK Parti siyaseti muhafazakârlığı yeniden tanımladı. Türkiye’deki laiklik uygulaması demokratikleşirken başörtüsü, Ayasofya ve din eğitimi gibi konular merkez siyasetin kalıcı unsurlarına dönüştü. Kılıçdaroğlu’nun İslami-muhafazakâr kazanımları “tanıdığını” ilan etmesi yaşanan normalleşmenin mecburi kabulüdür. Elbette laikçi kesimlerin bazen gizledikleri bazen açık ettikleri “derin seküler öfkesini” de not edelim.

***

AK Parti’nin iç ve dış vesayet odakları ile mücadelesinin ve uzun süreli iktidarının maliyetlerini “ideolojiyi öne geçirme” olarak görmek hatalı olur. Siyasetin ülkemizin geleceği hakkında muktedir olması demokrasimizin konsolide olması için bir imkândır. Ayrıca, AK Parti’nin kendine geniş bir seçmen tabanı ürettiği doğru, ancak bunu “kimlik siyaseti” ile ayakta tuttuğunu sananlar yanılıyor. Yirmi yıllık iktidardan sonra bile Türkiye’nin mevcut sorunlarına çözümde muhalefet öne çıkamıyorsa yorumcuların her şeyi açıklayan “kimlik siyaseti” söyleminden çok fazlasına ihtiyaçları var. AK Parti ve Erdoğan hâlâ dünyanın gidişatını muhalefetten daha iyi okuyabiliyor ve buna uyum sağlayabiliyor.

[Sabah, 2 Nisan 2022]