1873 yılında Wilhelm Marr tarafından ‘Der Sieg des Judenthums über das Germanenthum’ isimli risalesinde ilk olarak kullanıldığında Antisemitizm, Yahudilere karşı ırkçılık temelli politika ve tutumları nitelendiriyordu. Antisemitizmin kökenindeki ırkçı ideoloji, insanların ayırt edilebilir ırklara mensup olduğunu ve bu ırkların entelektüel, ahlaki ve toplumsal özelliklerinin ve potansiyellerinin biyolojik olarak belirlendiğini iddia etmekteydi.
Antisemitizm, özellikle Hitler ve Holokost sebebiyle Yahudi olmayanların gözünde de aşağılık bir kavram hüviyetine girdi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemde özellikle İsrail Devleti’nin kurulmasıyla birlikte kavrama felsefi kökeni ile birlikte siyasi anlamlar yükleme çabası, Antisemitizm’in tanımının ucunu açık bıraktı. Bu durum Antisemitizm kavramını bir siyasi yaftalama mekanizmasına dönüştürürken, bir Yahudi’nin maruz kalabileceği farklı düşmanlık veya eleştiri türlerini ayırt edebilmeyi de zorlaştırdı. Antisemitizm’in bu tarz “kontrolsüz ve ezbere kullanımı” en başta kavramın kınanmayı hak eden felsefi kökenlerine bir ihaneti teşkil etti.
NEYE KARŞI DÜŞMANLIK?
Dünya’da bir veya birden çok Yahudi’nin maruz kaldığı düşmanlık ve eleştiri kategorilerinin hepsi Antisemitizm ile açıklanamaz. Zihni arka planı ve doğası itibariyle farklı düşmanlık ve eleştiri türleri vardır. Birinci kategoride Yahudi, öteki olarak algılanan diğer guruplar gibi zenofobik bir düşmanlığa maruz kalır. Düşmanlığı besleyenler için düşmanın Yahudi veya örneğin Japon olması değil; öteki olması yeterlidir. Bu tür düşmanlığı Antisemitizm ile değil etnik milliyetçilik veya zenofobi kavramları bağlamında değerlendirmek daha doğru olur.
İkinci tür düşmanlıkta insanlar, kafalarında dini, sosyal, ekonomik veya siyasi sebeplerle irrasyonel bir Yahudi imajı oluşturur ve bu imaj sebebiyle Yahudilere karşı husumet besler, bazen de bu husumeti fiiliyata döker. Bu tür düşmanlık, Antisemitizm’in sözlük anlamıdır veya olmalıdır. Temelde Hıristiyan teolojisinden kaynaklanan bu tür düşmanlığı taşıyanlar, Hz. İsa’nın ölümünden sorumlu tuttukları Yahudiler için zihinlerinde şeytani bir imaj oluşturmuş ve bu imaj değişik şekillerde ve kısmen diğer din ve inançlara da yayılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Mesela, Yahudilerin Hıristiyan çocukların kanıyla dini ritüel yaptıkları iddiaları yüzyıllarca Hıristiyan toplumlarda yer edinmiş ve bu iddialar yüzlerce Yahudi’nin canına mal olmuştur. Avrupa’da çoğu meslekten menedilmelerinin veya gettolarda yaşamak zorunda bırakılmalarının kökeninde de bu teolojik altyapı vardır.
Üçüncü düşmanlık ise Yahudi olmayanlar için 19. yüzyılın ikinci yarısında siyasi Siyonizm’in doğuşuyla birlikte gelişmiştir. Bu tarihten önce Yahudilerin “Kutsal Topraklar”da devlet kurmasına dini sebeplerden dolayı karşı çıkan Yahudiler’e mahsus bir anlayış olarak gelişen Antisiyonizm, Filistin’de bir Yahudi devleti kurarak kendi kendini özgürleştirmeyi amaç edinen siyasi Siyonizm ile birlikte Yahudi olmayanlar arasında da taraftar bulmaya başlamıştır. Antisiyonizm ile Antisemitizm arasında oldukça belirgin bir çizgi olmasına rağmen, İsrail yanlısı çevrelerde Antisemitizm’in tanımını Antisiyonizm’i de içine alacak şekilde tahrif etme eğilimi vardır. Bazı Antisiyonistler’in aynı zamanda Antisemitik olması bu gerçeği değiştirmez. Zira Evanjelistler gibi Antisemitik Siyonistler olduğu gibi, Satmar ve Neturei Karta gibi Antisiyonist Yahudiler de vardır.
SİYONİZM NEDİR?
Siyon
