Bir önceki yazımda Putin analizine başlamıştım. Bu yazıda analizime devam edeceğim. Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesinin ana nedeni, Suriye politikalarındaki farklılık olmasına rağmen, krizin öncesi ve sonrasında oluşan Rusya tepkisinde Putin’in liderlik tarzı, kişilik özellikleri, psikolojik ihtiyaçları ve karar verme modelinin de etkisi vardır.
Putin devletin adamıdır. Bireysel olarak güç ve başarı düşkünüdür. Ana motivasyonu güçlü Rusya’yı yeniden diriltmektir. Kendi ve Rusya adına emperyalist emellere sahiptir. Kendi kaderi ile Rusya’nın kaderini eş hale getirmiştir. Rusya adına kurumları devre dışı bırakarak, bireysel riskli kararlar alabilen bir ruh haline sahiptir.
PUTİN’İN PSİKOLOJİK İHTİYAÇLARI
Putin liderlik algısı yaratmaya önem veren bir liderdir. Kendini bir marka gibi konumlandırma eğilimindedir. Tüm liderlerin az çok yaptığı bu algı inşası, Putin için olağanın üstünde ve psikolojik ihtiyaçlarını gösterir niteliktedir. liderlik algısının oluşturulmasında “imaj ve kurgu” aşırı düzeydedir. Bu aşırılığı görmenin basit bir ölçüsü var. Liderlerin ismini Google arama motoruna yazıp görsellerde çıkan resimlere bakmak. Bu testi hemen yapabilirsiniz. Örneğin; Obama, Erdoğan, Merkel ve Putin’i ardışık yazıp karşılaştırınız. Diğer liderlerin yönetim işlerini yaparken ki fotoğrafları ön planda iken, Putin’in farklı olduğu görülebilir.
Putin, psikolojik ihtiyaçlarını da gösterir şekilde, çoklu sayıda imaj fotoğraflarına sahiptir. Denize dalma, uçak pilotluğu, avcılık, silahlarla birlikte, bedeninin üst kısmı açık iken at üzerinde çekilen fotoğrafları vardır. Özellikle bedeninin üstünün çıplak olduğu ve kaslarını ön plana çıkarmaya çalıştığı fotoğraflar, “güçlü Putin” görünümü oluşturmaya çalışır. Buı fotoğraflar Batı kamuoyu için basit ve alt düzey kendini ifade ediş anlamına gelebilir. Bizim kültürel kodlarımız içinde ise biraz gülünç ve bir devlet adamına yakıştırılamayacak pozlar anlamı oluşabilir. Buradan çıkarılacak önemli sonuç şu: Putin liderlik algısını oldukça dert ediyor.
RUS UÇAĞININ DÜŞÜRÜLMESİ PUTİN İÇİN NARSİSTİK ZEDELENME
Eğer Putin “güçlü lider” algısını çok önemsiyorsa, kendisini “büyük Rusya idealinin gerçekleştiricisi” olarak görüyorsa, Rus uçağının düşürülmesi Putin’in ruh halinde travmatik bir etki yaratacağı, narsistik bir zedelenmeye yol açacağı söylenebilir. Karizmatik bir lider için, sürekli güçlü kalma ve zafer içinde olma ihtiyacı vardır. Engellenmeye tahammülü azdır. Engellendiğinde güçlü bir içsel gerilim yaşar. Bu gerilimi azaltmak için de eyleme geçer.
PUTİN İNTİKAM ARAYIŞI İÇİNDE OLACAKTIR
Putin emperyal emeller ve risk alan güçlü lider psikolojisi ile Batı ile çatışmayı göze alarak Ukrayna ve Gürcistan müdahalelerini yapmış, Suriye’ye aktif müdahil olmuştur. Avrupa ve Amerika Putin’in bu agresif siyasetlerine etkili karşılık verememiş, Putin etki edilemez ve bildiğini okur bir lider algısına ulaşmıştır. Tam da işler Putin’in istediği tarzda giderken, Türkiye Putin’in tahmin etmediği şekilde Rus uçağını düşürmüş, Putin’in oluşturduğu emperyal emellerine ve bireysel karizmasına çizik atmıştır.
Bu ortamda Putin’in temel psikolojik ihtiyacı karizmasını kurtarmaktır. Bu sebeple de, karizmasını kurtaracak söylemler ve eylemler yapmak isteyecektir. Diğer bir deyişle, Putin intikam arayışında olacaktır. Medya üzerinden sürekli konuşan, tehdit eden hali bu ihtiyacın göstergesidir.
Sonuç olarak, Putin analizi ile oluşan kanaatim; Putin “Rusya’yı yeniden dirilten adam olma”, “kendi kaderini Rusya ile eş görme”, “güçlü ve kafasına koyduğunu yapan lider olma” psikolojileri eşliğinde, uçak düşürülme olayını “narsisistik zedelenme” olarak yaşayacak ve “intikam alma”, “liderlik algısını kurtarma” arzuları taşıyacak ve Türkiye’ye karşı söylem ve eylem peşinde olmaya devam edecektir.
[Star, 7 Aralık 2015]