Perspektif: Doğu Akdeniz’de Yunanistan-Mısır Deniz Sınırı Antlaşması ve Türkiye

GİRİŞ: YUNANİSTAN-MISIR DENİZ SINIRI ANTLAŞMASININ ESASLARI VE İÇERİĞİ

Devletin ülkesinin bir parçası sayılan ve en fazla 12 deniz miline kadar (yaklaşık 22 kilometre) ilan edilebilen karasuları dışında kıta sahanlığı ve “münhasır ekonomik bölge” (MEB) alanları gibi nispeten çok daha geniş (200 deniz miline kadar uzanabilen) ve doğal kaynaklar üzerinde kıyı devletine münhasır egemen yetkiler veren deniz alanları da bulunmaktadır. Kıta sahanlığı ve MEB kıyı devletine doğal kaynaklar üzerinde münhasır yani sadece kıyı devletine ait egemen yetkiler verir.

Doğu Akdeniz’de deniz alanlarına ilişkin yaşanan sorunlar 2000’lerin başlarında kendini göstermeye başlamıştır. Sorunlar esas olarak kıta sahanlığı ve MEB alanlarının ilgili kıyıdaş devletler arasında sınırlandırılması yani bir nevi paylaşılması üzerinde yaşanmaktadır. Bu ülkeler ve aktörler Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Mısır, İsrail, Filistin, Lübnan, Suriye, Libya, Yunanistan (bazı adaları nedeniyle) ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’dir (GKRY). Hukuken iki ya da daha fazla devlet arasındaki bir deniz alanı uluslararası hukukun her bir devlete tanıdığı azami alanı verebilecek kadar geniş değilse söz konusu devletlerin sınırlarının bir uluslararası antlaşma ile belirlenmesi gerekmektedir.

Doğu Akdeniz’in bu anlamda dar bir deniz alanı olması (en uzun noktasında dahi iki karşı kıyı arasındaki mesafe yaklaşık 300 deniz milidir) kıyıdaş devletlerin kıta sahanlığı sınırlarını ve ilan edenler için de MEB sınırlarını belirlemelerini gerektirmektedir. Doğu Akdeniz’de deniz alanlarının sınırlandırılmasına dair bugüne kadar bazı antlaşmalar yapılmıştır. Bunlar 17 Şubat 2003’te GKRY-Mısır MEB Sınırlandırma Antlaşması, 17 Ocak 2007’de Lübnan-GKRY MEB Sınırlandırma Antlaşması (Bu antlaşma Lübnan Parlamentosunca onaylanmadığı için yürürlüğe girememiştir), 17 Aralık 2010’da İsrail-GKRY MEB Sınırlandırma Antlaşması, 21 Eylül 2011’de Türkiye-KKTC Kıta Sahanlığı Sınırlandırma antlaşması ve 27 Kasım 2019’da Türkiye ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti arasında imzalanan ve iki taraf arasında deniz yetki alanı sınırını oluşturan mutabakattır..

Çalışmayı incelemek için burayı tıklayın.