Obama’nın Bir IŞiD Stratejisi Var mı?

Amerikan Başkanı Obama geçen sene 10 Eylül’de Suriye ile alakalı bir konuşma yapmıştı. Herkesin dikkat kesildiği konuşma, Suriye’de Esed rejiminin kimyasal silahla yüzlerce sivili katletmesine bir cevap niteliği taşıyacaktı. ABD Başkumandanı Obama, daha önce kırmızı çizgim dediği kimyasal silah kullanımına karşı ABD’nin yol haritasını açıklayacaktı. Kürsüye geldi, kimyasal silah kullanımının ve Esed’in katliamlarının Suriyelilere, ABD’nin müttefiklerine ve ABD’nin ulusal çıkarlarına nasıl zarar verdiğini anlattıktan sonra her zamanki gibi tiyatral bir şekilde kendinden emin pozlarıyla şöyle dedi:

“Dikkatli değerlendirmelerim sonucunda Esed rejiminin kimyasal silah kullanımına cevaben rejime karşı hedefe yönelik askeri operasyonların Amerika’nın ulusal güvenlik çıkarları gereği olduğunu belirledim. Bu operasyonun amacı Esed’i kimyasal silah kullanımı konusunda caydırmak, rejimin onları kullanma kapasitesini geriletmek ve dünyaya kimyasal silah kullanımının tolere edilmeyeceğini beyan etmektir.”

Obama bu konuşmasında ihtiyaç duymamasına rağmen sorumluluğu Kongre’ye atacağını ve operasyon için Kongre’den onay isteyeceğini söyledi. Obama’yı yakından takip edenler Kongre ile ilişkilerinin çok iyi olmadığını, genelde aracıları vasıtasıyla Kongre ile ilişkiler kurduğunu bilir. Topu Kongre’ye atması da Kongre’nin onayına verdiği değeri göstermemekteydi. Hatta Kongre’den onayın çıkmaması da büyük ihtimaldi. Birçok konuda olduğu gibi atmakta kararsız kaldığı adımların sorumluluğunu Kongre’ye yüklemek istedi.

OBAMA’NIN KARARSIZLIĞININ MALİYETİ IŞİD

Obama’nın yardımına Rusya yetişti ve Kongre tiyatrosu başlamadan bitti. Konuşma uçtu gitti, Obama’nın kararlılık gösterisi Obama’nın yeni bir kararsızlık gösterisine dönüştü. Sonuç: Cesaretlenen bir Esed rejimi, zayıflayan muhalefet ve boşluğu dolduran bir IŞİD projesi oldu. Üzerinden tam bir sene geçti ve Irak’taki gelişmeler üzerine Obama Suriye’den de bahsettiği bir konuşma daha yapma ihtiyacı hissetti. Gündem IŞİD, ABD’nin Irak ve Suriye’deki yanlış politikaları, Obama’nın kararsızlığı ve Suriye halkının kaderine terk edilmesinin maliyeti olarak ortaya çıkan IŞİD.

Obama ilk defa Ortadoğu’ya ilişkin bir “strateji” açıklasaydı kredisi daha fazla olurdu. Fakat Obama’nın başarısızlıklarla dolu dış politikası, kişisel eksikliğine bile yorabileceğimiz derecedeki karar verememe ve sorun çözememe alışkanlığı daha da önemlisi bu durumun Suriye ve Irak’ta yarattığı yıkım dolayısıyla Obama’nın tüm kredisi tükenmiş durumda.

Obama dört ayaklı bir IŞİD’le mücadele “stratejisi” ortaya koyuyor. Kendisi strateji diyor ama anlattıkları daha çok dört ayaklı ve belirsizliklerle dolu bir harekât planı. Takvim yok, IŞİD’i var eden esbab ile yüzleşmek yok, Suriye sadece tali bir konu, hava harekatına karada kimin ve nasıl destek vereceği hala bir soru işareti.

IŞİD SORUNU SURİYE’DE ÇÖZÜLECEK

Obama’nın “stratejisi” şöyle: ABD Irak’taki IŞİD hedeflerine hava saldırıları düzenleyecek ve “gerekirse” saldırılar Suriye’ye kadar uzanacak. Sahada IŞİD’le savaşan gruplara (Irak’ta ve Suriye’de) destek artırılacak. IŞİD saldırılarına karşı terörle mücadele aktiviteleri uluslararası çabayla artırılacak. Ve IŞİD’in mağdur ettiği sivillere insani yardıma devam edilecek.

Kağıt üzerinde makul kabul edilecebilecek bu ifadelerin sahada ne kadar karşılık bulacağı, Obama’nın IŞİD sorununu çözmek için Suriye’de ne kadar sorumluluk almak istediğine bağlı olacak. Diğer bir deyişle Obama IŞİD sorununu gerçekten çözmek istiyorsa uluslararası toplumla beraber Suriye’de Baas zulmüne el atmak zorunda kalacak.

IŞİD’i var eden Irak’taki işgal ve sonrasında yaşanan sekteryen siyaset, güçlendiren ve sınır aşırı bir güce dönüştüren ise Suriye’deki iç savaş ve Baas katliamları. Obama’nın bu sorunlarla yüzleşmek istemediğini; fakat artan IŞİD tehdidine de sessiz kalamadığını biliyoruz. Eğer IŞİD’le mücadele Obama’nın kamu diplomasisi atağının bir parçasıysa, ortaya koyduğu “strateji”nin eksik parçaları, hem IŞİD’le mücadeleyi hem de bölgede halihazırda devam eden kaos ortamını daha da gerilere götürecek.

Maalesef geldiğimiz noktada bölge, Obama’nın bir başka boş vaadini, kişisel zafiyetini ve bir sene sonra yeni bir konuşma daha yapmak zorunda kalmasını kaldırabilecek durumda değil.

[Akşam, 12 Eylül 2014]