Bundan yaklaşık 1,5 yıl önce Mısır, İsrail’in Gazze’ye uyguladığı ablukayı biraz olsun kırmak için yola çıkan “Filistin’e Yol Açık” konvoyuna el-Ariş limanında engel olmuştu. Geniş yankı bulan üzücü olaylarda Mısırlı polislerle konvoydakiler arasında taşlı çatışma yaşanmıştı. Aradan geçen 1,5 yılda o gün konvoya izin vermeyen Mübarek yönetimi devrildi, yerine gelen yeni yönetimin ilk icraatlarından biri de Gazze’nin dünyaya açılan tek penceresi olan Refah sınır kapısını açmak oldu. Bu sevindirici ve cesur adım nasıl okunmalıdır?
Refah sınır kapısının açılmasını duygusal ve insani açıdan değerlendirirsek 4 yıl sonra kısmen de olsa bu kapının açılmış olmasını Filistinliler ve özellikle Gazzeliler adına sevinerek karşılamalıyız. Gerekçesi ve arka planı ne olursa olsun insani olan bu adım, Mısır’ın hem içerideki, hem Filistin’deki, hem de tüm İslam âlemindeki itibarını artıracaktır. Bu elbette iyi bir şeydir; zira İsrail’in güvenlik bekçisi pozisyonunda ABD’ye yaslanmış bir Mısır görüntüsü yerine Refah’ı açmış bir Mısır görüntüsü hiç şüphesiz daha iyidir. Bu bakımdan diktatörler tarafından yönetilen Müslüman halkların demokratik bir siyasal zemine ne kadar ihtiyaçlarının olduğu son derece açıktır. Kendileri adına karar veren liderlerinin Batı’ya yaslanmış irade ve eylemleri, Müslüman halkları hem rencide etmekte hem de birçok açıdan zayıf bırakmaktadır.
REFAH AÇILDI AMBARGO KALKMADI
Hamas’ın 2007 yılında Gazze yönetimini tamamen ele almasıyla Refah’ı Filistinlilere kapatan Hüsnü Mübarek yönetimi, bu tavrıyla halk nazarında meşruiyeti olmayan bir tavır içine girmişti. İsrail’in güvenliğini kendi halkının iradesinin önüne koyan bu ve benzeri ikircikli adımlar, halkın Mübarek’i neden bu kadar sevmediğini de aslında açıklamaktadır. Şubat ayı ortalarında Mübarek’in görevi bırakmasının ardından 19 Mart’ta yapılan referandumda Anayasa değişikliklerine %77 evet oyu çıkan Mısır’da hâlihazırda Yüksek Askeri Konsey’in yönetimi var. Bu askeri yönetim dış politikada önemli bir karar alarak Refah’ı açtı. Ancak hemen not edilmeli ki henüz ambargo kalkmış değil; sınırdan sadece yayalar geçebiliyor. Ayrıca çocuklar, kadınlar ve 40 yaşın üzerindekilere geçişler serbest hale getirilirken 18-40 yaş arasındaki erkeklerin izin alması gerekiyor. Ayrıca sınır kapısından malların geçişi hala kısıtlı durumda.
Refah’ın açılmasını rasyonel ve dış politika yapımı açısından değerlendirirsek aslında bu adımın, Mübarek sonrası Mısır’ın dış politikasındaki tek değişim olmadığı görülür. İki aylık süre zarfında başka gelişmeler de oldu; örneğin Mayıs ayı başlarında Mısır’ın üst düzey bir heyeti önce Etiyopya’ya, sonra da Uganda’ya resmi ziyarette bulundu. Mısır yönetimi 1996’dan beri ilişkilerinde soğukluk yaşadığı Etiyopya’ya ilk kez resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyarette de Nil Nehrinin sularına ilişkin önemli konuların gündeme geldiği ifade edilmektedir. Nil sularının %85’i Etiyopya’dan doğmaktadır ve susuzluktan çok çeken bu ülke Afrika’nın en büyük barajı olması planlanan Milenyum Barajı’nı 5 yıl içerisinde bitirmek istemektedir.
Belli anlaşmalar çerçevesinde Mısır’a rağmen bu büyüklükte bir barajı yapması mümkün olmayan Etiyopya, Mısır ile bir süredir zaten gerginlik yaşamaktaydı. Savaşın eşiğine gelen iki ülke arasındaki gerginliğin bu haliyle sürdürülemeyeceğini düşünen yeni askeri yönetim, doğru bir hamleyle Etiyopya ile arasındaki anlaşmazlığı en azından soğutmaya yönelik adım at
