Salgın çıktığı günden beri Dünya Sağlık Örgütü de tartışmaya açıldı. Sağlık alanında uluslararası işbirliğinin karargahı olması beklenen kurum bırakın bir rol oynamayı tel tel döküldü.
Salgın sonrasında bu kurumun geleceği ciddi anlamda tartışılacak ama zaten bu örgütün kâğıttan bir kaplan olduğunu kaç kişi söyleyecek? Bence de örgütün eleştiri konusu yapılabilecek tonlarca meselesi var. Tabii ki örgüt salgının sorumlusu olarak görülemez ama özellikle pandemi ilan etme zamanlaması zaten tartışmaya açıldı bile. Ve konu büyük oranda siyasi bir temelde tartışılacak.
Örgüt’ün Çin’i korumak adına böyle gecikmiş bir açıklama yaptığı söyleniyor.
Doğru olabilir. Bir sağlıkçı değilim. Ne zaman yapılması gerektiği konusunda hüküm veremem. Ama yanlış da olsa bu konu bir kez bu şekilde ele alınmaya başlandıysa artık sağlık açısından ne anlama geldiğinin bir önemi yoktur. Dünya Sağlık Örgütü de hedefe konacaktır.
Gerçekte Örgüt salgının daha iyi yönetilmesi için ne yapabilirdi? Aslında pek bir şey yok. Sadece teknik açıklamalar ve ilanlar yapabilir. Adının büyük görünmesine bakmayın ne yetkisi var ne kapasitesi. O nedenle çok fazla sorumlu tutulabilecek hali yok. Fakat kimse ona bakmaz. Küresel bir salgın var ve DSÖ çuvallamış. Bu nedenle geleceği ciddi anlamda tartışmaya açık hale gelmiştir.
Trump zaten Örgüt’e verilen desteğin kesileceğini dile getirdi. Örgüt’ün en büyük sponsoru Çin. Zaten uzun yıllar boyunca Çin’in DSÖ’yü Afrika yayılmacılığı için kullanmak üzere desteklediği ve kontrol altında tutmaya çalıştığı söylenir. Açıkçası örgütte uzun yıllar işlerin nasıl gittiğini bilirseniz bunun inandırıcı bir iddia olduğunu anlarsınız.
Yine benzer şekilde Çin tarafından bu salgın sırasında da manipüle edilmiş olması beni şahsen şaşırtmaz.
Örgüt uluslararası düzeyde ciddi bir güven kaybına uğrayacak. Ama bunun pek bir önemi yok.
Asıl Örgüt üzerinden yapılacak hesaplaşmalar önemli.
Hep söylüyorum. Önümüzdeki dönem uluslararası kurumların işletileceği değil devre dışı bırakılacağı ve devletlerin daha doğrudan karşı karşıya kalacağı bir dönem. Herkes nefesini tutmuş. Çin ile Amerika’nın nasıl hesaplaşacağına bakıyor. Ama bütün bunlar boş bir beklentiden ibaret olabilir. Amerika daha fazla iç hesaplaşmaya dönecek gibi geliyor.
Gerçekten Amerika dünya siyasetine bu kadar ilgisiz olabilir mi? Gerçekten dünya liderliği rolünü oynamayı bırakın kendi ulusal çıkarlarını savunmada bu kadar kör ve beceriksiz olabilir mi? Kesinlikle olabilir.
Amerika’nın son on yılda kendi kendine ettiğini tüm dünya bir araya gelse Amerika’ya yapamazdı.
Aynı şekilde devam ediyor.
Uluslararası kurumlarla ilgilenmek, onun üzerinden başka ülkelerle hesaplaşmak gibi bir niyeti yok. İçerideki kutuplaşma Amerika’yı teslim almış durumda. Dünya Sağlık Örgütü biraz daha konuşulacak sonra da ilgisizlikten dolayı gündem olmaktan çıkacak.
[Sabah, 25 Nisan 2020]
