17 Aralık’ın Ekonomik Maliyeti

17 Aralık'tan bugüne kadar geçen bir yıllık süreçteki ekonomik bilançoya bakıldığında, büyüme performansındaki ivme kaybına rağmen, makroekonomik istikrarın korunması ve yapısal dönüşüm eylem planının işleme konulması ciddi başarılar olarak okunmalı.

Bu topraklarda zaman ve hayat ne kadar da hızlı akıyor. Bundan tam bir yıl önce devletin yargı, istihbarat ve emniyet birimlerine sessizce yerleşen illegal bir yapının Türkiye siyasetini yeniden dizayn etme girişimi ile sarsılmıştık. 17 ve 25 Aralık operasyonları sonrasında gerek önemli devlet sırlarının, gerekse yüzlerce kişinin özel hayatlarının faş edildiği oldukça acımasız ve travmatik bir süreç yaşadık. Yoğun bir sosyal medya bombardımanı altında Türkiye toplumunun siyaset, ekonomi ve sosyal ilişkiler ile ilgili algılarında derin bir travma ve özgüven kaybı yaratan o dönemin hasarı henüz tam olarak onarılabilmiş değil. Devlet kurumlarını otonom bir yapılanma ile kolonize etmeyi hedefleyen paralel yapı ile uzantılarına karşı kapsamlı bir hukuki hazırlıktan sonra başlatılan sistematik mücadele halen sürmekte ve uzunca bir süre de sürecek. Bundan kaçış yok.

SÜREÇ İYİ YÖNETİLDİ

17 Aralık sürecini tasarlayan üst aklın başlıca amaçlarından biri, özellikle yabancı yatırımcıları Türkiye’nin ekonomik geleceği hakkında şüpheye düşürüp hızlı bir sermaye çıkışı başlatmaktı. Bu şekilde tetiklenecek bir ekonomik krizin, siyasi desteğini büyük oranda ekonomik büyüme performansıyla arttıran AK Parti iktidarlarının sonunu hazırlayacağı hesap edilmişti. Ancak önce Başbakan, ardından da Cumhurbaşkanı olarak dirayetli bir liderlik sergileyen Tayyip Erdoğan’ın cesur tavrı AK Parti kadrolarının entegre biçimde ayakta kalmasını sağlarken, Türkiye’nin bilinmezlerle dolu bir istikrarsızlık sürecine sürüklenmesini de engelledi. On yıllarını siyasi ve ekonomik çalkantıların girdabında heba eden ve ciddi kalkınma ihtiyaçları olan bir ülkenin geleceği açısından işte bu çok değerliydi.

Ancak yine de medya-yargı-emniyet üçgeninde oluşturulan istikrarsızlık havasından ekonominin büyüme ivmesi olumsuz yönde etkilendi.

Kredi derecelendirme kuruluşlarının subjektif yorumlarının da desteğiyle siyasi-ekonomik istikrarın devamı ile ilgili şüpheler uluslararası platformlarda her fırsatta dillendirildi. 2023 hedeflerinin gerçekleştirilmesi yolunda hayati önem taşıyan büyük çaplı altyapı projelerinin finansmanı noktasında zorluklar çıkarılmaya çalışıldı. Merkez Bankası’nın önce geç kalıp sonra panik içinde aldığı abartılı faiz artırım kararı da, özel sektörün yatırım hızını kesip büyüme ve üretim üzerinde fren etkisi yaptı. Olumsuz küresel konjönktür sebebiyle bir türlü geri alınamayan bu faiz artırımı, büyüme hızını yüzde 3,4-4 bandına çivilerken; işsizlik tarafında da yükselişe sebep oldu. Ancak 17 Aralık sürecinin tüm bu ekonomik maliyetlerine rağmen Türkiye’nin sağlam makroekonomik yönetim ve denetim mimarisi ile finansal sistemin dayanıklılığı, kriz senaryolarını boşa çıkardı.

SEÇMENİN VE YATIRIMCININ TAVRI

Diğer taraftan bu süreçte pompalanan sistematik yolsuzluk algısının araçsal bir şekilde devreye sokulduğunu hisseden seçmen, 30 Mart yerel ve 10 Ağustos cumhurbaşkanlığı seçimlerinde AK Parti’ye ve Erdoğan’a desteğini net biçimde ortaya koydu. Yerli ve yabancı girişimciler ile yatırımcılar ise paralel yapı ile mücadele sürecinin özünde siyasi bir bilek güreşi olduğunu idrak ederek risk algılarını revize etmediler. Dolayısıyla AK Parti içindeki liderlik değişimi ve cumhurbaşkanlığı seçimleri gibi kritik siyasi eşiklerde dahi büyük çapta sermaye çıkışları ya da yatırım iptalleri gündeme gelmedi.

Bütün bunlar yaşanırken dünya ekonomisindeki yavaşlama ve Amerikan Merkez Bankası’nın beklenen faiz artırım kararın

Etiketler: