Türkiye’nin En Büyük Gençlik Araştırması

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı SETA, T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın katkılarıyla Türkiye’nin Gençlik Profili isimli kapsamlı bir araştırmaya imza attı. 15-29 yaş aralığındaki 10 bin 174 gencin katılımıyla yapılan araştırma, Türkiye’de gençlerin barınma, sosyal güvenlik, yabancı dil bilme ve yurtdışına çıkma durumları ile boş zaman etkinlikleri, beğenileri, zararlı alışkanlıkları, spor yapma durumları ve Gençlik ve Spor Bakanlığından beklentilerini ortaya koyuyor.

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK GENÇLİK ARAŞTIRMASI

Gerek örneklemi, gerekse soru skalası bakımından gençlik üzerine yapılan en geniş ölçekli ve ayrıntılı araştırma olan çalışma Bekir S. Gür, İbrahim Dalmış, Nur Kırmızıdağ, Zafer Çelik ve Nevfel Boz imzasını taşıyor. Türkiye’nin en geniş çaplı gençlik araştırmasında öne çıkan bulgular şu şekilde sıralanıyor:  

• Daha önceki yıllarda yapılan çalışmalarla kıyaslandığında, bu araştırmada gençler içerisindeki öğrenci yüzdesinin (%42,3) daha fazla olduğu gözlenmiştir. Bunun temel nedeni, son yıllarda, hem ortaöğretimde hem de yükseköğretimde okullaşma oranlarının artmasıdır.
• Katılımcıların sürekli ikamet ettiği yerler sırasıyla, anne-baba yanı (%63,7), eşiyle kendi evi (%20,6), bekâr ve kendi evinde (%5,1), bekâr arkadaşlarıyla birlikte (%5,1)’dir. Özel yurtta, KYK ve üniversite yurdunda kalanların oranı %3,5’tir. Buna ek olarak, ağabey, abla, kardeş ve diğer akraba yanında kalanlar ise %2,1’dir.
• Katılımcıların yaklaşık beşte biri, hiçbir sosyal güvenlik kurumundan yararlanmadıklarını belirtmiştir.Hiçbir sosyal güvencesi olmayan gençlerin, yaşama daha etkin katılmaları açısından önemlidir. Eğitim sürecinin dışında olan gençlerin neden sosyal güvenlik kapsamında olmadıklarına yönelik ayrıntılı araştırmaların yapılması gereklidir. Çünkü bu araştırma bulgularına göre, işsiz olmayan bazı gençlerin de sosyal güvencesi yoktur.
• Katılımcıların çoğunluğu yabancı dil bilmediğini ifade etmiştir. Dahası, yabancı dil bilme oranlarındaki bu düşüklük, bölgeler arası ciddi farklılıklar göstermektedir. Özellikle Doğu Anadolu bölgesindeki katılımcılar, diğer bölgelerdeki katılımcılara göre, daha az oranla yabancı dil bilmektedirler. Bununla birlikte, yabancı dil bilenlerin oranı, eğitim düzeyine paralel bir şekilde artmaktadır. Katılımcıların bildikleri diller içerisinde en çok bilinen dil İngilizcedir.  Almanca, Arapça, Rusça ve Fransızca gibi bazı diller de çok daha az oranda bilinmektedir. Bunların dışında kalan diller ise ya çok az kişi tarafından bilinmekte ya da hiç bilinmemektedir. Yabancı dil bilme oranlarının düşüklüğü, gençlerin dünyayla bütünleşmelerinin önünde bir engel olarak görünmektedir. 

GENÇLERİN SADECE 10’DA BİRİ YURT DIŞINA ÇIKMIŞ

• Katılımcılar arasında şimdiye kadar yurtdışına çıkmış olanların oranı %10,5’tir. Bu oran, Avrupalı ve Amerikalı gençlerin yurtdışına çıkma oranlarıyla kıyaslandığında oldukça düşüktür. Dahası, yurtdışına çıkma durumu bölgelere, cinsiyete, yaşa, medeni duruma ve eğitim düzeyine göre farklılaşmaktadır. Akdeniz (%14,3), İstanbul (%12,5), Marmara (11,9) ve Ege (%10,3) bölgelerindeki katılımcılar, Karadeniz (%8,4), İç Anadolu (%9,5) ve Doğu Anadolu (%6,9) bölgelerindeki katılımcılara kıyasla daha fazla yurtdışına çıkmışlardır. Ayrıca, erkeklerin yurt dışına çıkma oranı, kadınların oranının iki katından fazladır. Son olarak, yaş ve eğitim düzeyi arttıkça, yurtdışına çıkma oranları artmaktadır.
• Yurtdışına çıktığını belirten katılımcıların en çok gittikleri ülkeler, sırasıyla; Almanya, Kıbrıs, Amerika, Fransa, Bulgaristan, Suriye, İngiltere, Rusya, Irak ve Hollanda gibi ülkelerdir. Katılımcıların yurtdışına çıkma amaçlarının başında turistik nedenler (%59) gelmektedir. Bunu, iş (%20,7) ve eğitim (%14,4) nedenleri izlemektedir.

TELEVİZYON EN SIK KULLANILAN ETKİNLİK ARACI

• Katılımcıların boş zamanlarında en sık yaptıkları etkinlik, televizyon izlemektir (%56,8).Buna ek olarak, katılımcıların %40,8’i kitap, dergi, gazete okuma, %37,2’si internette sosyal medya ağlarına katılma, %29,6’sı spor yapma, %15,6’sı tiyatroya, sinemaya ve konsere gitme, %13,4’ü ise kıraathane ve kafe gibi mekânlarda arkadaşlarla buluşmayı tercih etmektedirler.
• Katılımcıların televizyonda en çok izledikleri program türü, yerli dizilerdir. Yerli dizilerden sonra en çok izlenen program türleri, haber bültenleri ve haber programları; spor programları; belgeseller; müzik, eğlence güldürü ve talk show programları ile yabancı filmlerdir. Katılımcıların televizyonda en çok beğendikleri beş dizi sırasıyla; Kurtlar Vadisi (%15,7), Öyle Bir Geçer Zaman Ki (%9,3), Kuzey ve Güney (%8,1), Muhteşem Yüzyıl (%6,9) ve Adını Feriha Koydum (%4,4)’dur. 

BAŞBAKAN ERDOĞAN EN ÇOK HAYRANLIK DUYULAN KİŞİ

• Siyaset, sanat, eğitim ve edebiyat gibi alanlarda hayranlık duydukları birinin olup olmadığı yönünde sorulan soruya, katılımcıların yaklaşık yarısı (%45,9), olumlu yanıt vermiştir. Olumlu yanıt verenlere açık uçlu bir şekilde bu kişinin kim olduğu sorulmuştur.  Katılımcıların bu soruya verdikleri yanıtlar; bölge, cinsiyet, yaş ve eğitim düzeyine göre farklılaşmaktadır. Recep Tayyip Erdoğan, bütün değişkenlere göre ve toplamda, katılımcıların en çok hayranlık duyduğu isimdir. Sonuçlarda dikkat çeken önemli bir diğer bulgu ise katılımcıların belirttikleri ilk on isimde bir kadının yer almamasıdır. 

EN ÇOK POP MÜZİK DİNLENİYOR

• Katılımcıların en çok dinledikleri müzik türü, yerli (%52,4) ve yabancı (%22) poptur. Bu türleri, arabesk (%21,9), Türk halk müziği (%21,8), rock (%14) ve Türk sanat müziği (%10,3) izlemektedir.

GENÇLERİN ÜÇTE BİRİ GAZETE OKUMUYOR, DERGİ OKUYANLARIN ORANI YÜZDE 12

• Katılımcıların yaklaşık üçte biri, gazete okumamaktadır. Bu durum, genel olarak toplumun okuma alışkanlığının düşük olmasıyla ilişkili olabileceği gibi, haber ve eğlence ihtiyacının başka kanallardan (örn. görsel basın) karşılanmasıyla da ilişkili olabilir. Katılımcıların gazete okuma sıklığı; bölgelere, cinsiyete, yaşa, medeni duruma ve eğitim düzeyine göre farklılaşmaktadır. Örneğin, erkekler, kadınlara göre daha fazla gazete okumaktadırlar. Ayrıca, yaş ve eğitim düzeyi arttıkça düzenli gazete okuma sıklığı artmaktadır. Katılımcıların en çok beğendiği beş gazete, sırasıyla şunlardır: Posta, Sabah,  Zaman, Hürriyet ve Habertürk.

• Katılımcıların sadece yaklaşık onda biri (%12), düzenli olarak takip ettikleri bir dergi olduğunu belirtmiştir.Düzenli dergi takip eden katılımcıların en çok takip ettikleri beş dergi sırasıyla şunlardır: Trendy (%13,7), Sızıntı (%11,1), Uykusuz (%4,8), Bilim ve Teknik (%4,5) ve Semerkant (%3,9). Katılımcıların okumayı en çok sevdiği beş kitap türü sırasıyla; roman (%39,6), macera (%11,7), dini kitaplar (%5,9), aşk (%5,8) ve tarihi (%5,2) kitaplardır. Katılımcıların sadece %3,1’i kitabı elektronik olarak okumayı tercih ettiğini söylemiştir. Bu sonuç, gençlerin elektronik kitapla yeterince tanışık olmamaları ve bu kitapları okumayı sağlayan araçları kullanmamalarıyla ilişkili olabilir.                              

GENÇLERİN 5’TE BİRİ İNTERNET KULLANMIYOR

• Katılımcıların beşte biri (%20,4), internet kullanmadığını ifade etmiştir. Katılımcıların internet kullanma durumu, bölgeye, cinsiyete, yaşa, medeni duruma ve eğitim düzeyine göre farklılaşmaktadır. Örneğin, bütün bölgeler içerisinde en az internet kullanan bölge, Doğu Anadolu’dur. Bu sonuç, bölgenin genel kalkınmışlık düzeyi ile ilişkilendirilebilir. Ayrıca, kadınlar erkeklere nazaran daha az internet kullanmaktadırlar. Buna ek olarak, evli olanlar diğer gruplara göre, en az internet kullanan gruptur. Son olarak, yaş arttıkça internet kullanım oranı azalmakta, eğitim düzeyi arttıkça ise internet kullanım oranı artmaktadır.
• İnternet kullandığını belirten katılımcılar, internete erişimi genellikle evde (%71,5), işyerinde (%12), internet kafede (%14,8), okulda (%2,1), her yerde (%2,7) ve yurtta (%1,1) sağladığını belirtmişlerdir. Bu bulgularda en fazla dikkati çeken husus, katılımcıların önemli bir kısmı öğrenci olduğu halde, özellikle okulda internet kullanımının oldukça düşük olmasıdır. Bu sonuç, okullardaki altyapının ne derece yeterli olduğu ve mevcut altyapının ne derece etkin kullanıldığı sorularını akla getirmektedir.
• Katılımcılar interneti, eğitim ve araştırmadan daha çok sosyal iletişim ve haberleşme ile eğlence amaçlı kullanmaktadır.
• Katılımcılar en çok SMS ve Facebook üzerinden haberleşmeyi tercih ettiklerini ifade etmiştir. EĞİTİM DÜZEYİ YÜKSELDİKÇE SİGARA KULLANIMI ARTIYOR
• Katılımcıların üçte birinden fazlası (%35,7) sigara içtiğini belirtmiştir. Dahası, araştırma bulgularına göre, yaş arttıkça sigara kullanım oranı dramatik bir şekilde artmaktadır. Ayrıca, erkek katılımcıların sigara içme oranı (%49,6), kadın katılımcıların oranının (%23,1) iki katından daha fazladır. Araştırma sonuçlarına göre,diğer ülkelerde görülen sigara kullanma yaygınlığının eğitimle ilişkisinden farklı olarak, Türkiye’de eğitim düzeyi arttıkça sigara kullanma oranı artmaktadır. Buna ek olarak, katılımcıların sigara kullanma durumu, bölgeye ve medeni duruma göre de farklılaşmaktadır. Buna göre, dul ve boşanmışların sigara kullanım oranları evli ve bekârların oranlarının iki katından fazladır.
• Katılımcıların beşte birinden fazlası (%21,7), alkollü içki içtiğini belirtmiştir. Katılımcıların alkol kullanma durumu bölgelere, cinsiyete, yaşa, medeni duruma ve eğitim durumuna göre farklılaşmaktadır.
• Katılımcıların beşte birinden fazlası (%21,4), şans oyunu oynadığını belirtmiştir. Katılımcıların şans oyunu oynama durumu; bölgelere, cinsiyete, yaşa, medeni duruma ve eğitim durumuna göre farklılaşmaktadır. Bu bulgulardan en beklenmedik olanı, eğitim düzeyi arttıkça, şans oyunu oynama oranının artmasıdır. Katılımcıların en sık oynadığı beş şans oyunu, sırasıyla; İddaa (% 64), Sayısal Loto (%31,2), Milli Piyango (%8,2), Süper Toto (%6,6) ve On Numara (%5,4)’dır. 

GENÇLERİN NEREDEYSE YARISI SPOR YAPMIYOR

• Katılımcıların neredeyse yarısı (%40,8), spor yapmadığını belirtmiştir. Spor yapma durumu; bölgelere, cinsiyete, yaşa, medeni duruma ve eğitim durumuna göre farklılaşmaktadır. Spor yapan katılımcıların en çok yaptıkları 10 spor dalı, sırasıyla; futbol (%38,8), voleybol (%9,1), basketbol (%8,8), yürüyüş (%8,4), koşu (%6,0), fitness (%4,9), yüzme (%4,8), vücut geliştirme (%1,9), atletizm (%1,8) ve pilates (%1,8)’tir. Spor yapan katılımcıların yaklaşık beşte biri (%18,9), uğraştığı spor dalı ile ilgili resmi lisansa sahip olduğunu belirtmiştir.
• Katılımcıların imkân olması durumunda en çok ilgilenmek istediklerini belirttikleri beş spor dalı, sırasıyla; futbol (%38,8), voleybol (%9,1), basketbol (%8,8), tenis (%8,4) ve koşu (%6,0)’dur.
• Katılımcılara ulaşabildikleri takdirde belirtilen hizmetlerden hangilerinden faydalanmak istedikleri sorulduğunda verdikleri yanıtlar şöyle olmuştur: dil kursları (%55,8), meslek kursları ve seminerleri (%54,5), tiyatro ve sinema (%52,7), kültürel ve sosyal etkinlikler (%46,9), müzik kursları (%44), kişisel gelişim seminerleri (%39,9), sınavlara hazırlık kursları (%38,1), kariyer danışmanlığı hizmetleri (%38,1), gençlik kampları (%35,7), geleneksel el sanatları kursları (%31,8), liderlik seminerleri (%26,4), halk oyunları (%25,3) ve izcilik kampları (%23,8). Buna göre, gençler, söz konusu etkinliklerin düzenlenmesi durumunda, bu tür etkinlerin hemen hepsine değişen oranlarda ilgi göstereceklerini ifade etmişlerdir. Bununla birlikte, özellikle kariyerlerine doğrudan katkısı olacak dil ve meslek kursları ile kültürel ve sosyal etkinliklere katılmayı daha çok istemektedirler.
• Katılımcılardan doğa gezisi yapmak isteyenlerin oranı %60,8’dir. Bu katılımcılardan gitmek istedikleri 10 doğa gezisi yeri, sırasıyla; Karadeniz bölgesi, yurtdışı, ormanlık alanlar, Nevşehir, dağ gezisi, Balıkesir, İstanbul, Bursa, Antalya ve Akdeniz’dir. 
• Katılımcılardan şehirlerarası gezilere katılmak isteyenlerin oranı, %79,7’dir. Bu katılımcıların en çok gitmek istedikleri 10 yer, sırasıyla; İstanbul, İzmir, Antalya, Çanakkale, Trabzon, Mardin, Nevşehir, Muğla, Ankara ve Karadeniz Bölgesidir.
• Araştırmaya katılan gençlerin, Gençlik ve Spor Bakanı olmaları durumunda, en çok yapmak istedikleri üç şey, altyapı ve fiziksel imkânların arttırılması, spor imkânları ve faaliyetlerinin desteklenmesi ile genel olarak gençlerin desteklenmesidir.