Türkiye’den Baş Döndüren Doğu Akdeniz Hamleleri! Fransa ve Yunanistan İstediğini Alamadı..

AB, Yunanistan, Rum Yönetimi ve Fransa’nın bu denkleme karşı hamlesi neler olabilir?

FRANSA VE YUNANiSTAN iSTEDiĞiNi ALAMADI

Kuşkusuz kendi ellerini zayıflatacağı için Türkiye ile Mısır arasında bir normalleşme ve sonrasında belki bir yakınlaşmayı engellemek isteyeceklerdir. Zira özellikle Fransa ve Yunanistan için Mısır gerek deniz yetki alanları sorununda gerekse Libya’daki güç mücadelesinde Türkiye karşısında önemli bir müttefikti. Böyle bir müttefiki kaybetmek işlerine gelmez ancak şu ana kadar Mısır’ı Türkiye ile normalleşme yolunda adım atmaktan da alıkoyamadılar. Zira Kahire, ABD’nin yeni politikasını ve Ortadoğu yaklaşan güç kaymalarını görüyor ve böyle bir dönemde Türkiye ile düşman olmak istemiyor.

“AB İMTİNA ETTİ”

Bu durumda Yunanistan ve GKRY ile onların destekçisi (ya da başka bir bakış açısına göre onları kullanan) Fransa Türkiye’ye karşı mücadelede AB’nin kurumsal yapısını ve gücünü devreye daha fazla sokmak isteyeceklerdir. Ancak geçen yıllarda bu konuda umdukları kadar başarılı olamadıklarını gördük. Bu ülkelerden gelen bütün taleplere rağmen AB geçen Aralık ve bu yılın Mart ayında yapılan zirvelerde Türkiye’ye karşı ağır yaptırım kararları almaktan imtina etti. Ancak geçmiş yıllarda AB’nin Türkiye konusunda son derece irrasyonel politikalarına şahit olduğumuzu da unutmamak gerekir. Bu çerçevede Almanya’da bu yılın Eylül ayında yapılacak seçimlerin önemli olduğunun altını çizmek isterim. Merkel gibi, Türkiye ile ilişkiler konusunda görece rasyonel siyaseti temsil eden bir liderin yerine örneğin Yeşiller’in adayı Annalena Baerbock’un başbakan olması durumunda Almanya’nın, dolayısıyla AB’nin Türkiye politikasının irrasyonel bir çizgiye savrulması riski az değildir. Böyle bir gelişme Yunanistan, GKRY ve Fransa’yı memnun edecektir.

ABD ve Rusya bölgede neler istiyor? Neler yapıyor?

MOSKOVA’NIN HEDEFİ…

Doğu Akdeniz’in hem Ortadoğu’ya açılan kapı hem de Güney Asya ve Uzak Doğu’ya deniz yolu ile en kısa ulaşım kapısı olduğu düşünüldüğünde bütün küresel güçlerin bu bölgeye ilgi göstermesi anlaşılabilir bir durumdur. Rusya’nın son 10 yıldır bu bölgede oluşan güç boşluğunu doldurma konusunda önemli hamleleri oldu. Önce Suriye’deki askeri pozisyonunu güçlendirdi, deniz üssünü genişletti, bu ülkedeki varlığına büyük bir hava üssü ekledi. Ayağını buraya sağlam bastıktan sonra ise bütün Doğu Akdeniz ve Ortadoğu’ya etkide bulunmaya başladı. Libya’daki askeri varlığını Suriye’den bağımsız görmek mümkün değildir. Moskova’nın hedefi, Suriye’nin ardından Libya’da da kalıcı askeri üsler kurmak, bu şekilde bölge ülkelerine Doğu Akdeniz’de kalıcı olduğunu, işbirliği yapılmaya değer bir müttefik olduğunu göstermek ve bütün bölge üzerindeki nüfuzunu artırmak.

Rusya’nın Doğu Akdeniz’deki askeri varlığını ve nüfuzunu artırması AB için doğu ve güneyden, Türkiye için ise kuzey ve güneyden Rusya tarafından kuşatılmak anlamına geliyor. Bu durum aslında Türkiye ve AB’nin Rusya karşısında ortak hareket etmesi için yeterli sebep oluşturuyor ancak AB içerisindeki bazı aktörlerin Türkiye karşısında Rusya’dan daha düşmanca politikalar izlemeleri böyle bir işbirliğini mümkün kılmıyor. Bu da Türkiye’yi “denge politikası” çerçevesinde Rusya ile bazı alanlarda işbirliği yapmaya iten en önemli neden.

“WASHİNGTON’UN KAFASI KARIŞIK”

ABD’nin Doğu Akdeniz’de ne istediğine gelince, Washington’un uzun zamandır Moskova ve Pekin karşısında izlediği “çekilme siyaseti” çerçevesinde meseleye bakmak gerekir. Özellikle Çin’in hızlı ekonomik büyümesi bu çekilmeyi zorunlu kılınca, ABD’nin “Çin ile mücadeleye odaklanma” bahanesiyle birçok bölgedeki angajmanını sonlandırdığı ya da azalttığı görülüyor. Ancak Biden’ın mücadele edeceği rakiplerden biri olarak gördüğü Rusya’nın Doğu Akdeniz’de nüfuzunu bu kadar artırdığı ve Çin’in de ekonomik olarak bölgeye yerleşmeye çalıştığı bir dönemde, ABD’nin Doğu Akdeniz’de Türkiye yerine Yunanistan ve GKRY ile yakın işbirliğini tercih etmesi, Libya’daki mücadelenin tarafı olan bazı Avrupalı NATO üyelerinin Rusya ile girdikleri işbirliğini seyretmesi Washington’un kafasının karışık olduğunu gösteriyor.