PKK ile mücadele, PKK’nın şehirlerde “egemenlik” ve “özyönetim” kurma siyasetleri nedeniyle yeni bir aşamaya girdi. Daha önce ağırlıklı olarak kırsal alanda olan çatışmalar, şehir hayatını yoğun etkilemiyordu. PKK Suriye’de oluşturduğu kantonları Türkiye içinde de oluşturmaya çalışınca, çatışmalar yerleşim merkezlerine taşınmış oldu. Bu yeni durum Kürt meselesine yeni ve çok önemli dinamikler getirdi.
PKK ‘YA KARŞI YENİ PSİKOLOJİLER
PKK ve HDP lehine davranan Kürtler yakın zamana kadar devleti mutlak zalim ve haksız, PKK’yı ise mutlak mazlum ve haklı görme eğilimindeydi. Bu psikolojik hal ilk defa şimdilerde değişmeye başladı. PKK’nın sivilleri çatışma alanında bulundurma, çatışmayı evlere çekme, evlere el koyma, araç yakma siyaseti PKK’ya yakın olduğu düşünülen, HDP’ye oy veren Kürtlerde karşılık bulmadı. PKK’nın ayaklanma çağrısına; sessiz kalma, sokağa çıkmama, her şeyi bırakarak göç etme tepkisi verdi. İlk defa PKK’yı sorumlu tutmaya başladılar. Açıkça olmasa bile, PKK’yı eleştirmeye başladılar. PKK’ya karşı Kürt öfkesi olmaya başladı. Bu kesinlikle yeni bir durum.
DEVLETE KARŞI YENİ PSİKOLOJİLER
Aslında Güneydoğu’daki Kürtler için yeni diğer şey de devlet ile ilgili algı. Kürtlerin bir kısmındaki “mutlak kötü devlet algısı” değişiyor. Bu değişimin ana nedeni demokratikleşme ve çözüm süreçleri. Özellikle çatışmasızlık döneminde oluşan ortam yeni dinamikler ve psikolojiler üretti. İlk olarak silahlı çatışmanın durması bölgeyi daha güvenli hale getirmişti. PKK’nın gündelik hayatı kontrol etmek için uyguladığı baskıcı ve kaba siyasete karşı ise “devlet ihtiyacı” hissedildi. İlk defa devlet güç kullandığı için değil, düzeni kurmadığı için eleştirildi. Bu psikolojik ortamda devletin meşru güç kullanması genel kabul gördü, en azından itiraz edilmedi. Bu kesinlikle yeni bir durum, yeni bir
psikoloji.
ETKİN GÜÇ VE PSİKOLOJİK MEŞRUİYET
Etnik temeller üzerine kurulu silahlı örgütlerle baş etmek hem “etkin güç kullanımı” hem de “psikolojilerde meşruiyet” oluşturmakla mümkün oluyor. Bu ikisinden birinin eksik olduğu durumlarda başarılı olmak oldukça zor. 90’lı yılların zora dayalı, kaba şiddet politikalarının sonuçlarını gördük. Çözüm süreçlerinde devletin meşru güç kullanımını bırakmasının da acı sonuçlarını gördük. Bu iki unsurun yerli yerinde kullanımına ihtiyacımız var.
EN AZ İNSAN ÖLÜMÜ İLE SONUÇ ALMAK
Etkin güç kullanabilmenin ilk şartı nitelikli güvenlik personeline sahip olmak; ikinci şart ise, teknoloji kullanımı. Amaç, bu iki unsuru etkili bir şekilde kullanarak “en az insan ölümü ile sonuç almak” olmalı. Eğer güvenlik personeli kaybı olursa bu psikolojilerde öfke ve intikam duyguları oluşturuyor. Terörü esas organize eden ve uygulayan kişiler yerine sivillerin veya örgütle sempatizan düzeyindeki kişilerin öldürülmesi diğer etnik grupta öfke oluşturuyor. Bu karşılıklı öfkeler şiddet kısırdöngüsünü beslemeye başlıyor.
İNSAN ONURUNA DOKUNACAK İŞLER YAPMAMAK
Etnik temelde gelişmiş ve belirli bir düzeyde kitleselleşmiş örgütlerle mücadele de en önemli meselelerden biri de psikolojik meşruiyeti elde tutmak. Bunun yolu da hukuk sınırlarında kalmak ve insan onuruna dokunan şiddet uygulamamak. Örneğin, PKK’lı birinin cesedini araç arkasında sürüklemek insan onuruna dokunan bir davranıştı. Bunu yapan kişinin meslekten atılması haklı ve gerekli bir uygulama oldu.
PKK İLE MÜCADELEDE YENİ DÖNEM, YENİ TARZ
Devlet PKK ile mücadelesinde yeni bir döneme girilmiş oldu. Bu yeni dönemin dinamikleri mücadelenin seyrini etkileyebilecek düzeyde. Eğer güvenlik güçleri güç kullanımını, teknoloji esaslı ve etkili kullanabilir, demokratik meşruiyet içinde kalır ve toplum psikolojisini dikkate alarak mücadele ederlerse, halk desteğini alıp, PKK’yı marjinalize edebilirler.
[Star, 21 Aralık 2015]
