Perspektif: Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti: Kararlılık ve Meydan Okumalar

LİBYA’DAKİ ÇATIŞMALARIN ARKA PLANI

Libya, 2011 devriminden bu yana barış ve istikrara ulaşmak için mücadelesini sürdürmektedir. Libya’da söz konusu çabalara; Kaddafi’den kalan kötü miras, sosyal yapıdan ve siyasi karmaşadan kaynaklanan hassasiyet, kurumsallaşamamış devlet mekanizması ve dış müdahaleler gibi dinamikler meydan okumaktadır. Ülke içinde uzlaşı ve siyasi sürecin başlatılması istikametinde bir ümit yeşerdiğinde, son Hafter vakasında görüldüğü gibi, yapılan girişimler bir şekilde boşa çıkartılmakta, kargaşanın Libya’da kader olduğuna yönelik bir algı kendini hissettirmektedir. Hafter’in Kaddafi “tipinde” otoriter bir lider olma hevesi, Libya iç dinamikleri bir kenara bırakılırsa, üç dış etkene tesadüf etmiştir: Birincisi ve en belirgin olanı, Libya krizine birçok aktörün müdahil olmasına yol açan Doğu Akdeniz’deki enerji-politiğe ilişkin gelişmelerdir. İkinci husus Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ittifakının Ortadoğu’da demokrasi inşası çabalarına ket vurma çabalarıdır. Nihayetinde Ortadoğu’da yeşerecek demokratik değerler belirtilen devletlerin otoriter rejimleri için tehdittir. Üçüncü konuysa Rusya’nın meşhur “sıcak denizlere inme” kapsamında Akdeniz’e sarkma niyetidir. İfade edilen üç etken de Türkiye’nin çıkarlarına ve Libya’nın meşru hükümeti olan Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) varlığına meydan okumaktadır.

Bahse konu meydan okumalar sonrası Libya ve Türkiye, ortak kaygılarından hareketle iki muhtıra imzalayarak iş birliğini somutlaştırmış ve belirtilen revizyonizme mukabelede bulunmak istemiştir. Bu muhtıralardan ilki, uluslararası hukuka ve devletlerin egemen haklarına uygun olarak, Akdeniz’de iki ülkenin karşılıklı kıyıları arasında münhasır ekonomik bölgenin sınırlandırılmasına ilişkindir. İkinci muhtıra, daha önce yapılmış anlaşmalar ışığında, güvenlik alanında yapılacak iş birliğini düzenlemektedir. Bu çerçevede Türkiye, Libya’da darbe teşebbüsünde bulunan Hafter’e karşı, meşru Libya hükümetine bağlı unsurlara eğitim, örgütleme ve danışmanlık hizmetlerini kapsayan “güvenlik yardımı” misyonu başlatmıştır. Hafter’in unsurlarıysa Rusya, BAE, Suudi Arabistan, Fransa Yunanistan, Mısır ve Ürdün tarafından ağır silahlarla teçhiz edilmiş ve desteklenmiştir. İsrail ve…

Çalışmayı incelemek için burayı tıklayın.