SETA Ankara Ekonomi Direktörü Erdal Tanas Karagöl ve Araştırma Asistanı Ülkü İstiklal Ortakaya tarafından hazırlanan “Geçmişten Günümüze Kamu Maliyesi” başlıklı analiz, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, IMF Türkiye Temsilcisi Martin Raiser ve İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin’in konuşmacı olduğu bir panelle tanıtıldı.

Panelin moderatörlüğünü ve açılış konuşmasını yapan Erdal Tanas Karagöl, hazırladıkları “Geçmişten Günümüze Kamu Maliyesi” başlıklı analizde, Türkiye ekonomisinde AK Parti iktidarı döneminde uygulanan maliye politikaları, 2008 yılında ortaya çıkan küresel ekonomik krizde kamu maliyesinin rolü ve hükümetin bu krizle mücadelede uyguladığı maliye politikaları, 2023 ekonomi hedefleri ve bu hedeflerin gerçekleştirilmesi doğrultusunda uygulanması gereken politika önceliklerinin neler olduğu sorularına cevaplar aradıklarını belirtti.

ALKİN: 2008 KRİZİ’NİN KAYNAĞI PARA POLİTİKASI EKSİKLİĞİYDİ

Karagöl’ün ardından panelde ilk olarak söz alan İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin, 1694 yılında uygulanmaya başlanan ‘maliye politikası’nın 19. yüzyılda hayat bulduğunu ve ülke ekonomileri için önemli bir yerinin olduğunu söyledi. Maliye politikasının para politikasıyla beraber yürütülmesinin ülkeler açısından yararlı olacağını belirten Alkin, 2008 Küresel Krizi’nde yaşananların, ülkelerde yaşanan kötü gidişatın para politikası bacağının eksik olmasından kaynaklandığının altını çizdi. Türkiye’nin bu krizi maliye politikası ve para politikasını beraber yürüttüğü için hafif atlattığına dikkat çeken Alkin, bu politika sayesinde küresel krizin iç şoklarının da kolaylıkla atlatılabildiğini belirtti. Türkiye’nin ayrıca sıkı mali disiplin uygulaması sayesinde bu süreci şanslı bir şekilde atlattığına değinen Alkin, ülkelerin kendi Merkez Bankalarından kriz süresinde büyük beklentiler içinde olduklarına ve devamında maliye politikasının olmaması nedeniyle kriz sürecinde ağır kayıplar aldıklarına dikkat çekti. Alkin son olarak, Türkiye’nin 2008 Küresel Krizi’nden sıyrılmasının mali disiplin anlamında sıkı tedbirlerin alınmış olmasından kaynaklandığını ifade etti.

RAISER: TÜRKİYE’NİN İHTİYACI STRATEJİK BÜTÇE ARAÇLARI

Panelde Alkin’in ardından söz alan Dünya Bankası Türkiye Temsilcisi Martin Raiser, öncelikli olarak Türkiye’nin mali disiplindeki başarılarına değindi. Türkiye’nin iki başarısından birinin mali disiplin olduğunu vurgulayan Raiser, böylece Türkiye’nin kamu borcunun ve faiz ödemelerinin azaldığını söyledi. Mali disiplinin yanı sıra, bu süreçte Türkiye ekonomisinin stabil hale geldiğine dikkat çeken Raiser, Türkiye ekonomisinin ikinci başarısının ise bütçeden farklı alanlara da kaynak aktarılması olduğunun altını çizdi. Konuşmasında, vergi gelirlerinin sadece tüketim ve ithalattan sağlandığını ve bunun bir zaman sonra yetersiz kalacağını belirten Raiser, Türkiye ekonomisinin harcama anlamında bazı zorluklarının olduğuna ve reformlara ihtiyaç duyduğuna dikkat çekti. Ayrıca Türkiye’nin mali konsolidasyon bağlamında temel mali bir reforma ihtiyacının olduğunu söyleyen Raiser, bütçenin desteklenmesi için kurumsal satın alma reformuna, yeni şirket ve gruplara ihtiyaç olduğuna değindi. Konuşmasının sonunda Türkiye’nin stratejik bütçe araçları tahsisatına sahip olması gerektiğini belirten Raiser, Türkiye’yi ekonomik anlamda iyi bir gelecek beklediğinin de altını çizdi.

ŞİMŞEK: MALİYE’DE REFORMLAR SÜRECEK

Panelde son olarak söz alan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise, sunumunun ilk bölümünde kamu idarelerine verdikleri desteğin zamanla arttığı üzerine değerlendirmelerde bulundu. Daha öncesinde 1 yıllık olarak yapılan bütçelerin şu an Orta Vadeli Programlarla 3 yıllık sürelerle yapıldığını söyleyen Şimşek, bütçe uygulamalarında iç ve dış fon uygulamalarının kaldırılması ile bütçede birliğin sağlandığını ve bu dönemde analitik bütçe uygulamasına geçildiğini belirtti. Konuşmasında, yaptıkları reformlara değinen Şimşek, yalnızca bütçe uygulamalarında değil, muhasebe uygulamalarında da reforma gidildiğini söyledi. Hesap verilebilirlik anlamında yıllık faaliyet raporlarının güçlendiğine dikkat çeken Şimşek, Sayıştay raporuyla gündeme gelen idare bazında denetimin Türkiye’de yapılmadığını ve yapılmayacağını ayrıca belirtti. Öte yandan bu süreçte iç denetim reformları kapsamında uluslararası standartlara uygun İç Denetim Koordinasyon Kurulu’nu kurduklarına dikkat çeken Şimşek, şu an gelir vergisi tasarısının da Mecliste olduğunu ve Vergi Usul Kanunu’nda çalışmalarının devam ettiğini belirtti. Şimşek, konuşmasının ilk bölümünün sonuna doğru, yaptıkları reformların bitmediğini ve devamlı olarak bu konular üzerinde çalışacaklarını da ifade etti.

“HER MÜKELLEF DENETİMİ TADACAK”

Konuşmasının ikinci bölümde ise genel anlamda rakamlara değinen Şimşek, gelir vergisinin üst dilimini yüzde 49,5’ten yüzde 35’e, alt dilimini ise yüzde 22’den yüzde 15’e indirdiklerini belirtti. Dört çocuklu ailelerde Gelir Vergisi’nin yüzde 0 olduğunu söyleyen Şimşek, gelir ve kazanma vergi yükünde OECD ortalamasının yüzde 20,6 olduğunu ve Türkiye’de ise bu oranın yüzde 13,6 olduğunun altını çizdi. Konuşmasında, Kurumlar Vergisi’nin yüzde 30’dan yüzde 20’ye indirildiğini de söyleyen Şimşek, önümüzdeki dönemde her işin dijital ortamda yürütülmesini hedefleyen bir alt yapı hazırlığı içinde olduklarını da belirtti. Şimşek son olarak kayıt dışılıkla mücadelede etkin olarak çalıştıklarını, Türkiye’de vergi kaybının Avrupa ortalamasının 3 puan altında olduğunu ve “her mükellefin denetimi tadacağını” söyledi.