Analiz: Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yargı

Bu analizde Anayasa değişiklik teklifindeki yargı ile ilgili düzenlemelerin gerekçeleri ve buna ilişkin tartışmalar ele alınmaktadır.

Türkiye yaklaşık elli yıldır hükümet sistemi tartışması ve otuz yıldır da tamamen yeni ve sivil bir anayasa arayışı içerisindedir. Başarısızlığa uğrayan çeşitli girişimlerden sonra AK Parti ve MHP’nin uzlaşması ile 10 Aralık 2016 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) sunulan Anayasa değişiklik teklifi, gelen eleştiriler doğrultusunda Komisyonda birtakım revizyonlar yapılarak 26 Ocak 2017 tarihinde TBMM’de kabul edildi ve Cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak halkın onayına sunuldu. Teklifi oluşturan 18 maddenin büyük çoğunluğu hükümet sistemini değiştirmeyi amaçladığından yasama ve yürütmeye ilişkin hükümler içermektedir. Bu ikisi dışında en önemli düzenlemelerin yargı ile ilgili olduğu görülmektedir. Teklifte yargıya ilişkin üç madde yürürlükten kaldırılmakta ve yedi maddede değişiklik yapılmakta, yargının tarafsızlığı vurgulanmakta, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) yeniden yapılandırılmakta ve askeri yargı tamamen kaldırılmaktadır. Bu düzenlemeler getirilen hükümet sistemi ile doğrudan ilgili olmasa da bunların asıl amacının teklifin gerekçesi olarak açıklanan bürokratik vesayetin giderilmesine dönük olduğu söylenebilir. Ayrıca HSYK üyeleri için uygulanan seçim sisteminin yargıda ciddi sorunlara sebep olması ve kurulun demokratik meşruiyetinin artırılması düşüncesi HSYK ile ilgili hükümlerin bu pakete girmesine sebep olmuştur. Bu çalışmada bu üç başlık başta olmak üzere yargı ile ilgili düzenlemelerin gerekçeleri ve konuya ilişkin tartışmalar da ele alınmaktadır.

Etiketler: